In november 2024 werd ik wakker met het zinnetje Er zit een woordje los in mij in mijn hoofd.
Ik had griep, dus alle tijd om er verder over na te denken en dat resulteerde in het gedicht Zoek je mee?
Janneke Ipenburg maakte er een prachtige tekening bij en Stichting Lezen verstuurde het als nieuwjaarskaart.
Ik wil het gedicht graag met je delen. Laten we samen op zoek gaan naar verbinding.
Woorden doen ertoe. Negatieve woorden zorgen voor een negatief gevoel.
Als je maar vaak genoeg asielcrisis zegt, denken mensen dat die crisis er is.
Als een een genocide een conflict noemt, verhul je wat er gebeurt.
Welke woorden missen we?
Welk woord mis jij in je eigen leven?
Welke woorden zouden we in de maatschappij vaker kunnen gebruiken?
Woordenslinger
Wellicht is het gedicht bruikbaar in jouw klas voor een leuke opdracht. Welk woord denken de kinderen dat ontbreekt in het gedicht?
Schrijf het woord op in een mooie sierletter en hang het in de klas, in woordwolkjes aan een slinger of aan de muur.
Een mooi positief begin van het jaar. Hieronder vind je de tekst ook los.
Zoek je mee?
Er zit een woordje los in mij.
Het dwarrelt door mijn lijf
ergens tussen buik en lies,
een woord zoals verlies.
Mijn verstand kan er niet bij.
Het woord is als een losse moer,
klein, maar essentieel
voor het geheel.
Het rinkelt tussen hart en long,
glijdt ongrijpbaar langs mijn tong,
zonder zich te laten vangen.
Het is een woord zoals verlangen.
Het rammelt niet alleen in mij,
maar in de hele maatschappij.
Het is een woord als elastiek
dat dingen kan verbinden.
Alles kraakt en piept en knarst.
Waar is dat losse onderdeel
dat zich niet laat vinden?
Ik heb een idee voor 2025: leer kinderen op school handwerken.
Waarom?
Handwerken is goed voor de fijne motoriek, het is ontspannend, het werkt goed tegen onrust, het geeft een positief gevoel om zelf iets te maken en het helpt voor de concentratie.
Naast handwerken zou het ook fijn zijn als kinderen op school leren timmeren, zagen, kleien, schilderen, enzovoort.
Werk jij in het onderwijs en leer jij de kinderen al handwerken? Waarom wel of waarom niet?
Met de campagne Wie leest heeft een goed verhaal wil de leescoalitie de hele maatschappij betrekken bij lezen. Lezen kan je veel brengen. Het kan je laten groeien, avonturen laten beleven, lessen over het leven leren, je fantasierijker maken, of meer begripvol. Wat lezen je brengt is voor iedereen anders, maar één ding is zeker: iedereen wil een goed verhaal. www.wieleestheefteengoedverhaal.nl
Opinie AD
Zaterdag 11 januari verscheen er van mij een opiniestuk over deze campagne in het Algemeen Dagblad (AD). Hieronder volgt de tekst.
“We kennen allemaal ons eigen verhaal. Wie leest kent ook een ánder verhaal.”
Wie een boek leest kent ook een ánder verhaal.
Door het lezen van verhalen kun je je verplaatsen in een ander. Je leert breder kijken. En de samenleving heeft er behoefte aan dat mensen met verschillende achtergronden elkaar leren begrijpen, stelt Rian Visser.
De leescoalitie is een grote campagne gestart, met de boodschap: ‘Wie leest heeft een goed verhaal’. Er is een video gemaakt die op social media en in de bioscopen wordt getoond. De campagne wil mensen ertoe aanzetten om vaker een verhaal te lezen.
Lezen is een belangrijke vaardigheid. Iedereen snapt dat het belangrijk is om een krant te kunnen lezen, net als de bijsluiter van medicijnen of de handleiding van een nieuw apparaat. Waarom zou je een verzonnen verhaal of een gedicht willen lezen? Waar is dat goed voor? Om een paar redenen.
Ik ben kinderboekenschrijver en dichter. Als ik kinderen een verhaal voorlees, snappen ze heel goed dat ik bijvoorbeeld niet echt een kikker ben, maar dat ik doe alsof. Kinderen zijn nog gewend om hun fantasie te gebruiken. Ze hebben nog geen vastgeroeste meningen en staan open voor nieuwe gedachten. Volwassenen vinden dit lastiger. Neem bijvoorbeeld dit gedicht. Uitgeverij Plint maakte er een poster van en ik plaatste het op X.
Mijn mening
Mijn mening is dat wetenschappers zomaar wat verzinnen. Ministers zijn geen mensen, het zijn vermomde spinnen.
Ze zeggen dat de aarde rond is, maar mij liegen ze niet voor. Ik doe mijn eigen onderzoek. De aarde is een pannenkoek, dat heb ik heus wel door.
Ze willen me laten geloven dat de noordpool smelt. Ik laat me niet bedotten. Dat zijn allemaal complotten.
Mij nemen ze niet beet. Mijn mening is een feit en dat is alles wat ik weet.
Op X begonnen mensen tegen mij te schelden. ‘Jij bent echt stom,’ schreef iemand. Ik legde uit dat ik niet de ik in het gedicht ben. Ik verplaats me in iemand die het verschil tussen een mening en een feit niet snapt. Heel verwarrend vonden sommige lezers dat.
In tijden van nepnieuws en door AI gegeneerde foto’s en video’s wordt het inderdaad steeds lastiger om te weten wat je moet geloven en wat niet. Ik zeg het er maar even bij: dit is geen verhaal, maar een opinie. Wat ik nu opschrijf, meen ik echt.
Waarom zouden schrijvers iets opschrijven dat ze niet zelf menen? Zie het als een spel. Het idee van een verhaal of gedicht is dat je jezelf in een ander verplaatst. Je kunt er als lezer van genieten om in andermans hoofd te kijken of om iets mee te maken wat je nooit in het echt zou willen meemaken. De schrijver van een thriller kan de lezer in het hoofd van een moordenaar of verkrachter laten kijken. Dat wil niet zeggen dat hij zelf een moordenaar is of vindt dat het leuk en spannend is om een moordenaar te zijn.
Gelukkig zijn er ook minder heftige verhalen die de lezer meetrekken in een ander leven. Ik denk aan het boek Elke dag een druppel gif van Wilma Geldof over een kind dat opgroeit in een NSB-gezin. Door het verhaal te lezen ga je begrijpen hoe kinderen meningen van hun ouders overnemen.
Op social media zien we vaak de berichten van mensen die hetzelfde denken als wij. Zo zitten de algoritmes in elkaar. We zitten allemaal gevangen in de bubbel van ons eigen gelijk. Door verhalen over andere mensen te lezen, ga je breder zien. De samenleving heeft het nodig dat mensen met verschillende achtergronden en belangen elkaar proberen te begrijpen. We kennen allemaal ons eigen verhaal. Wie leest kent ook een ánder verhaal.
Rian Visser Kinderboekenschrijver en Kinderboekenambassadeur
Video
Om een groter groeiende kloof te dichten in onze maatschappij hebben we lezers nodig. Lezen geeft je grip op de wereld en geeft je daarmee zelfvertrouwen. Lezen geeft je de mogelijkheid om jezelf te ontwikkelen en jezelf te verplaatsen in de ander.
Rian Visser: ‘De maatschappij heeft kinderen nodig die aan anderen kunnen denken. Die zich kunnen verplaatsen in andere levens, in andere groepen. Geen wij en zij, maar samen. Hoe leven mensen met een andere religie, met een andere cultuur, uit een andere sociale klasse? Kloppen de denkbeelden van je ouders en je vrienden, of kun je ook anders denken? Welke beroepen zijn er mogelijk? Welke dieren worden met uitsterven bedreigd? Wat kunnen we doen om het klimaat te beschermen? Wat is de waarde van een democratie en dialoog? Moet iedereen het altijd met elkaar eens zijn? Kinderen leren andere werelden en andere meningen kennen. Dat is nodig om uit je eigen bubbel te komen. Boeken brengen inzichten. Ze leren kinderen zelf nadenken. Dus promoot het lezen! Laat van je lezen!’
Waarom deze campagne?
De dalende cijfers over lezen en leesvaardigheid in Nederland zijn bekend, maar zitten de positieve krachten van lezen wel genoeg in ons collectief bewustzijn? De Leescoalitie denkt van niet. De Leescoalitie nodigt daarom iedereen die het lezen een warm hart toedraagt uit mee te doen en één en dezelfde boodschap te herhalen: wie leest heeft een goed verhaal.
Doe ook mee en laat Wie leest heeft een goed verhaal zien als een blijvende vanzelfsprekendheid in het straatbeeld, op social media, in de winkel, de bibliotheek, het gemeentehuis of op school.
‘Na het zien van deze film wil je meteen een boek openslaan. Want het is zo ongelooflijk waar: wie leest heeft een goed verhaal. Lezen brengt je verder. Het laat je groeien, inspireert, leert levenslessen en bevordert empathie. De leesvaardigheid in Nederland daalt zorgwekkend, zeker ook onder jongeren. Met deze grootschalige campagne willen we inspireren en activeren, met als doel een doorbraak te realiseren zoals Ierland dat eerder deed na alarmerende leesresultaten. Daar maakte een gezamenlijke aanpak een positieve kentering mogelijk!’
Eveline Aendekerk, Directeur Stichting CPNB
Komende twee jaar ben ik de nieuwe Kinderboekenambassadeur! 17 april 2024 mocht ik op het congres Lezen Centraal, Van Denken Naar Doen deze mooie taak overnemen van illustrator Martijn van der Linden. Persbericht op www.lezen.nl.
Mijn motto is: ‘Laat van je lezen. Laat weten dát je leest en wát je leest.’
Kinderen laten lezen is een taak van de samenleving. Als jij van lezen houdt, wordt dan een ambassadeur en steek je vrienden aan. Help ouders die moeite hebben met voorlezen of er het nut niet van inzien. Samen genieten van een boek is dubbel genieten.
Op deze pagina geef ik een overzicht van mijn activiteiten.
Je kunt ook kijken op:
Ik wil als Kinderboekenambassadeur onderzoeken hoe we kinderen (en ouders/familie/vrienden/omstanders) kunnen bereiken, die we nu nog niet bereiken. Hoe doorbreken we de bubbel? Hoe zorgen we dat elk kind voorgelezen wordt? Dat begint al thuis. Voorgelezen worden hoort bij de opvoeding. Het is net zo belangrijk als je kind te eten geven, kleden en tanden poetsen. Boeken en verhalen zorgen voor een grotere woordenschat, kennis van de wereld, herkenning van emoties en een fijn samenzijn van ouder en kind.
Ik schreef: ‘Ik wil versterken wat er al is. Ik denk dat er niet al te veel nieuwe initiatieven bij hoeven te komen. Wel is het goed om de functie van Kinderboekenambassadeur zichtbaarder te maken. Dat wil ik bereiken door verbinding te zoeken met ouders, scholen, leerkrachten, boekwinkels, bibliotheken, kinderboekenmakers en organisaties die zich met leesbevordering bezighouden.’
Er is een nieuwe Plint-poster! Je weet wel, die mooie grote posters op A1 formaat.
Je ziet ze in scholen, maar ook in overheidsgebouwen en instellingen.
Ik schreef het gedicht Mijn mening en illustrator Sylvia Weve maakte er een prachtige tekening bij.
Samen vormt het beeld een grote IK en de platte wereld.
Een mooi gedicht om met kinderen over te praten:
Kun je wetenschap altijd vertrouwen?
Is een mening hetzelfde als een feit?
Hoe belangrijk is het onderscheid tussen mening en feit?
Is fake-nieuws gevaarlijk?
Wat is complotdenken?
Hoe vormen we een mening?
O, die eigenwijze leerlingen!Ze maken het de leerkracht soms lastig.
Het valt echter niet mee om altijd een gehoorzame, gemotiveerde leerling te zijn. Steeds te moeten luisteren en gehoorzamen …
Ik schreef het gedicht Beste leraar, als aanmoediging voor de leerkracht om door te gaan met wat hij/zij zo goed doet, en voor de leerling als erkenning en herkenning. Het gedicht staat in de bundel Het is een zachte dag vandaag.
Poster Tent
Ook van dit gedicht is een poster gemaakt. Een boek is net een tent, waarin jij in je eentje op vakantie bent.
Het gedicht staat in de bundel Het is een zachte dag vandaag.
Posters downloaden
Via www.kinderboeken.nl kun je een gratis bestand aanvragen om het gedicht zelf te kleurenprinten.
Voor lezingen, workshop en schoolbezoeken en te boeken via De Schrijverscentrale. Ik deel dan ook de posters uit.
Thema: Je eigen stem zoeken en voor jezelf opkomen
Het verhaal draait om een meisje dat opgroeit tussen woeste piraten. Er wordt van haar verwacht dat ze ook piraat wordt, maar ze houdt niet van vechten. Ze heeft veel talent voor tekenen. Maar durft ze wel voor zichzelf op te komen?
Fie wordt achternagezeten door een bijzondere dwerg, die probeert mensen te laten voelen wat ze eigenlijk willen. Zal het hem lukken om Fie ervan te overtuigen dat ze zelf mag kiezen wat ze doet? En hoe kan Seef haar helpen?
Download de gratis digibordles met nog meer leuke opdrachten en knutseltips. Maak bijvoorbeeld een pop-up kaart met een tent bij het gedicht Tent. Een superleuke manier om een boekbespreking te maken. Je gaat op reis bij een boek.
Er is ook een leuk toneelstuk over de karakters Wijs en Eigen, waarmee je de Kinderboekenweek kunt openen.
Update augustus 2024: Vanwege omstandigheden zal dit boek later dit jaar pas verschijnen. In de Kinderboekenweek kun je voor de schrijf- en tekenwedstrijd Seef met de sjees gebruiken.
Seef bij de piraten is het tweede deel uit de serie Seef. Dit zijn leesboeken voor 7 jaar en ouder over een bijzondere jongen.
Midden in de nacht beukt de wind op de ramen. Seef denkt aan de storm die hem naar Hier bracht. Stiekem gaat hij in zijn sjees naar buiten. Naar het strand waar Yasim hem vond. Bij paal 13 ligt een bevroren meisje. Bij hem thuis ontdooit ze. Ze tekent Seef en Yasim als aandenken. Want ze moet terug naar haar piratenleven. Seef gaat mee, naar Ergens. Daar belanden ze midden in een piratenslag …
Seef bij de piraten
vanaf 7 jaar
ISBN 9789025887162
15 x 22 cm
€ 14,99, 128 bladzijden
verschijnt december 2024
Voor Uitgeverij leopold mocht ik een deel schrijven in de serie Het geheim van … Deze serie bestaat al 20 jaar en er zijn meer dan 60 boeken in verschenen.
Mijn boek is oktober 2023 verschenen.
Het is geschikt voor 8 jaar en ouder.
Het geheim van het verdwenen huis
Vanaf 8 jaar
Illustratie cover Saskia Halfmouw
Illustraties binnenwerk ivan & ilia
ISBN 9789025885670
96 bladzijden, €13,99
Livia en haar zus Mia mogen gratis met hun ouders naar een vakantiehuis, diep verborgen in de bossen. Als ze aankomen lijkt de lucht om het huis te trillen. De kamers zijn vreemd leeg, maar er hangen wel overal lussen om je aan vast te houden. En als Mia op een knopje drukt, stijgen ze ineens op!
Dit is het begin van een spannend avontuur waarin onze relatie met de natuur en met andere wezens een belangrijke rol speelt. Hoe zorgen we goed voor de aarde en elkaar? Kunnen we dieren een stem geven? In sommigen gemeenten krijgt de natuur een voogd die voor hen spreek in de gemeenteraad. Stel dat alle wezens samen beslissingen kunnen nemen die van belang zijn voor de planeet. Dat er is niet één diersoort is die de macht heeft. Wat betekent dat? De aarde is immers ook van de olifanten en de ijsberen. Zij hebben ook geen planeet B. Stel dat we kunstmatige intelligentie kunnen gebruiken om verschillende wezens met elkaar te laten communiceren en er zo een echte democratie ontstaat met alle wezens. Op de planeet Versie is dat het geval.
Hoe kwam ik het op het idee?
Nou, eerlijk gezegd was het niet helemaal alleen mijn idee. Voor deze serie mogen kinderen ideeën insturen. Ik koos uit al die leuke voorstellen het idee van Annelot Olijerhoek. Zij schreef over een gezin dat op vakantie ging in een huisje, maar en dat huisje verdween.
Hoe kan een huis zomaar in het niets oplossen? Annelot wist het eigenlijk niet. ChatGPT kwam met allemaal onbruikbare ideeën, dus ik moest zelf aan de slag. Balen!
Nee, verhalen bedenken is mijn werk. Ik vond het heel leuk dat Annelot en ik allebei niet wisten hoe het verhaal verder moest. Want als je dat niet weet, dan moet je je fantasie gebruiken. Het resultaat daarvan is ook voor jezelf een verrassing!
Omdat Annelot op voltige zit, kreeg dit een plekje in het verhaal. We rijden dus allebei paard. Ik heb weleens een hand daarmee gebroken. De hoofdpersoon Livia heeft met voltige een gebroken arm opgelopen. De gratis vakantie in een proefhuisje is daarom een fijne afleiding. Maar de vakantie is niet zo ontspannen als ze hopen …
Digibordles Bij mij thuis
In de digibordles Bij mij thuis voor de Kinderboekenweek 2023 staat een leuke opdracht bij Het geheim van het verdwenen huis.
Je kunt de digibordles (pdf) hier gratis downloaden.
Ik kom regelmatig op scholen om in klassen over mijn boeken te vertellen en doe dat met heel veel plezier! Een bezoek aanvragen kan via De schrijverscentrale. Je kunt mij ook eerst rechtstreeks mailen om te informeren of ik op een bepaalde dag beschikbaar ben.
In dit artikel vertel ik hoe je een bezoek goed kunt voorbereiden. Als een klas zich heeft voorbereid, verloopt het bezoek meestal prettiger en is het effect groter.
Voorbereiden
Bekijk met de leerlingen het introductiefilmpje hieronder. Het het staat ook op de pagina Biografie (speciaal voor kinderen). Het duurt maar 5 minuten en leerlingen weten dan al een beetje wie er in de klas komt.
Haal boeken van mij in de klas. Tip! Koop voor de klas een boek dat ik tijdens mijn bezoek kan signeren.
Er staan veel digibordlessen van mij online, bijvoorbeeld de poëzieles bij mijn bekroonde boek Alle wensen van de wereld. Het is heel fijn als je al een van mijn digibordlessen geeft, maar het hoeft natuurlijk niet.
Voor de bovenbouw: bekijk samen de site www.robotoorlog.nl. Daarop staat een leuke survival die jullie kunnen doen.
Vraag kinderen om hun boeken van mij mee naar school te nemen (die kan ik signeren).
Praktisch
Als het lukt sluit ik in het lokaal graag mijn iPad aan op het digibord. Ik neem zelf kabels mee.
Kom ik in een aula, dan vind ik het handig als daar ook een digibord of scherm aanwezig is.
Ik ben een gast (geen vervangende leerkracht), dus het is fijn als de leerkracht in de klas blijft. Ik maak regelmatig mee dat de leerkracht een kwartiertje weggaat als ze hij/zij ziet dat ik het wel red. Meestal ga ik bij terugkomst voor de leerkracht herhalen wat ik gedaan heb. Ik kom namelijk ook voor de leerkracht.
De leerkracht kan meeluisteren en bij een opdracht eventueel meehelpen en genieten van wat de leerlingen maken. Ook kan de leerkracht de tijd gebruiken om de leerlingen te observeren. Als de leerkracht ondertussen schriften gaat nakijken, op de mobiel bezig is of de klas opruimt, geeft dit de leerlingen het idee dat de gastles niet zo interessant of belangrijk is. De sfeer in de klas verandert daardoor enorm. Ik kan dan nog zo benadrukken hoe belangrijk lezen is: zonder betrokken leerkracht komt mijn boodschap minder over. Daarnaast daalt mijn motivatie, omdat ik vermoed dat er na de les niets meer over de gastles gesproken zal worden.
Hoe ziet mijn les eruit?
De opbouw van een les is meestal:
Ik vertel iets over mezelf en over schrijver zijn.
Ik vertel over mijn boeken.
Kinderen mogen vragen stellen.*
Korte workshop (kinderen tekenen bij een fantasieverhaal, we maken een klassikaal verhaal, of ze maken een gedicht).
Kinderen kunnen boeken (van mij) van thuis meenemen om te laten signeren.
We kunnen samen op de foto. Als kinderen niet op de foto mogen, laat ik ze vaak een boek voor hun gezicht houden.
Hoe lang de onderdelen duren hangt af van de klas, de concentratie, de belangstelling, etc. Elke les verloopt anders.
Kinderen die thuis zijn, kunnen wat mij betreft online meedoen.
Als ouders online of fysiek de les willen bijwonen, is dat prima.
* Een goede vraag bedenken is moeilijk. Vaak komen kinderen met dezelfde vragen (hoe oud ben je, heb je huisdieren), omdat ze niet goed weten wat te vragen. Ik vind ik het vooraf bedenken van vragen daarom niet zo interessant. Ik maak vaak mee dat alle kinderen een vraag hebben opgeschreven en daar opgewonden mee zitten te frummelen. In zo’n geval laat ik eerst alle vragen stellen. Dan kunnen ze daarna weer luisteren. Soms zijn kinderen zo opgewonden over de vragen die ze bedacht hebben, dat ze niet naar elkaar kunnen luisteren en allemaal hetzelfde vragen. Ik heb ook meegemaakt dat alle vragen in een doos gedaan werden en dat ik daaruit mocht trekken. Dat veroorzaakte ook veel opwinding en niemand luisterde naar mijn antwoord.
NB. Het is prima als er geen vragen van tevoren bedacht zijn. De les is interactief en vragen komen vanzelf tijdens de les.
Na afloop
Zorg dat er boeken van mij een tijdje in de klas blijven, zodat leerlingen die enthousiast geworden zijn ze kunnen gaan lezen.
Stimuleer de kinderen om naar de bibliotheek te gaan.
Schrijf een stukje over het bezoek voor de ouders. Ik sta altijd toe dat er foto’s gemaakt worden om te delen met de ouders.
Extra tips
Laat de kinderen als voorbereiding zelf een verhaal, gedicht of tekening maken. Ik vind het erg leuk om een paar van deze werkstukken te bekijken en er iets over te zeggen. Kinderen vinden dat ook leuk. Een compliment krijgen van een echte schrijver/illustrator is nog leuker dan diens boek lezen!
NB. Wacht niet tot het eind van het bezoek met vertellen over deze werkstukken; dan heb ik weinig tijd om erop te reageren en dat is juist zo leuk.
Maak een mooi boek met boekbesprekingen van mijn boeken of met eigen werkstukken.
2-12-2024 
