Een bijzonder schoolbezoek in India – De G is van Gun

Afgelopen weken was ik op vakantie in India. We bezochten de stranden van Goa, de Hindoetempels van Gokarna en de historische tempelstad Hampi. Heel toevallig kwam ik in Hampi op een basisschool terecht. Het was een mooie ontmoeting, maar ook vol misverstanden, zo bleek na afloop.

Op Facebook schreef ik een stukje over het schoolbezoek (zie hieronder) en ik heb er nog veel aan terug gedacht. Toen de leerkracht ons vroeg om binnen te komen ging ik uit van een wederzijdse nieuwsgierigheid. Ik wilde graag zien hoe een Indiaas klaslokaal eruit zag en ik dacht dat hij het leuk vond voor de leerlingen om belangstellende Europeanen in de klas te hebben.

De leerkracht vertelde trots dat de kinderen elke dag melk kregen op school en ook een maaltijd. Hij vroeg wat wij voor werk deden. Dus mijn man zei dat hij leraar was en ik vertelde dat ik kinderboeken schreef. Misschien kon ik daarover iets vertellen voor de klas? Of de kinderen konden mij vragen stellen. Dat vragen stellen begreep hij niet helemaal, maar ik mocht wel even voor de klas staan. Het was leuk en bijzonder, maar na afloop zag ik ook de misverstanden.

Allereerst wat ik dezelfde dag schreef ik op Facebook:
We fietsten vanmorgen vroeg langs een school die net begon en bleven even staan kijken. De leraar inspecteerde alle kinderen voordat ze naar binnen gingen en sloeg sommige kinderen in het gezicht. ‘Kijk, hij slaat!’ zei mijn man.
De leerkracht wenkte ons: of we binnen wilden komen? We waren van harte uitgenodigd. Onze huurfietsen konden op het schoolplein staan. Een paar kinderen werden uitgefoeterd omdat er wat bloemblaadjes op het plein lagen, die ze moesten opruimen.
Toen we de klas inkwamen, waren de kinderen staand, met hun gezicht naar het schoolbord aan het zingen of ‘shanten.’ Ik meende iets van Krishna te horen. Een mooi gezicht, maar ik wist nog niet of ik mocht filmen en toen ik dat wist, was het zingen afgelopen.
De kinderen gingen in twee rijen langs de kant zitten, de grootsten zaten aan ijzeren tafels (3 per tafel) en de kleinsten zaten achter hun rugzak op de grond. Er waren twee klassen en ik begreep dat de jongsten later naar het andere lokaal zouden gaan. Ze begonnen gezamenlijk.
De ochtend begon met melk drinken. Daarvoor gingen de kinderen weer naar buiten, waar ze in twee keurige rijen onder een afdak in de schaduw zwijgend hun melk dronken. De leerkracht blafte af en toe nog een ge- of verbod. 

Wij bekeken ondertussen het lokaal en praatten met de leerkracht. Hij vertelde trots over de dagelijkse melk en over een maaltijd die de kinderen op school kregen.
Op de muur van de klas hing een lint vol met heiligen en helden. Ik herkende Mahatma Gandi, maar verder was dit een andere onbekende wereld voor mij. Een andere geschiedenis.
‘Waren er leesboeken in de klas?’ wilde ik weten. ‘Boeken met verhalen?’
Die waren er wel, maar alleen in het Hindi, vertelde de leerkracht. Niet in het Engels. Ik vermoedde dat het wellicht heldenverhalen waren. ‘Disney, Alladin, Cinderella?’ vroeg ik. In Arabische culturen zijn dat de verhalen die er soms in geïllustreerde vorm zijn voor kinderen. Hij schudde zijn hoofd.
Op een van de muren was het Engelse alfabet geschilderd. Ik wees op de g van gun. ‘Dat zou bij ons niet kunnen,’ zei ik tegen de leerkracht. Hij zei dat ‘gold’ of ‘god’ inderdaad beter was.

Na het melk drinken kwamen de leerlingen weer de klas in.
De leerkracht wenkte een jongetje dat geen das om had en het bovenste knoopje van zijn overhemd was los. Hij knoopte het dicht en sloeg de jongen een paar keer in het gezicht. Toen begon de les. Ik stelde de leerkracht voor dat ik wat zou vertellen en dat de kinderen mij vragen mochten stellen. Dat was goed en hij vroeg of ik voor de klas wilde staan. De kinderen spraken weinig Engels, dus hij zou alles vertalen in het Hindi.

Ik vertelde met veel gebaren erbij, over Nederland, klein landje in Europa en ik vertelde dat ik verhalen bedacht voor mijn eigen kinderen en dat deze verhalen later in boeken terechtkwamen. Omdat het begrip leesboek al onbekend is, probeer ik eerst uit te leggen wat een verhaal bedenken precies is. Dus ik vertelde ook over een grappige gebeurtenis met mijn eigen kinderen en hoe ik dat verhaal aan hen vertelde en later opschreef.

Daarna vertelde ik het prentenboekverhaal Nippertje, over een jongetje dat niet kan opschieten. Ik maakte er geen egeltje van, maar hield het bij een gewoon jongetje. Of kinderen de parabel van een dier dat mensendingen doet snappen, wist ik namelijk niet. Ik paste het verhaal zoveel mogelijk aan hun omgeving aan. De zieke conciërge werd bijvoorbeeld de tweede meester, die er inmiddels bijgekomen was.

Het leek erg op de schoolbezoeken op de Antillen, waar voorlezen ook al gauw acteren werd. Ik deed afwisselend Nippertje en de ongeduldige moeder na. De leerkracht vertaalde mijn Engels in het Hindi. De kinderen vonden het leuk. Af en toe gaf ik de leerkracht de opdracht feedback te vragen. Ik merkte dat de leerkracht dat oversloeg bij het vertalen, dus ik moest hem daar nadrukkelijk om vragen. Net zolang tot er een reactie kwam op mijn vraag of de kinderen, net als Nippertje, weleens treuzelden en of hun moeder dan ‘opschieten’ zei. Pas na een paar keer aandringen bij de leraar begonnen de kinderen te knikken en reageren. De moraal van het verhaal dat treuzelen soms zinvol kan zijn (leven in het NU), leek hij niet echt te willen vertalen.

Toen vond ik het wel weer genoeg. Ik gaf mijn man mijn iPhone om nog een foto van mij te maken voor de klas. De leerkracht ging nog even mee naar buiten en vroeg of we geld wilden geven voor de school. Dat overviel ons een beetje en we hadden ook niet veel bij ons. We zouden juist die dag naar de bank gaan voor nieuwe roepies. Ik gaf een paar briefjes, maar hij was duidelijk erg teleurgesteld over onze bijdrage. Ik kan u niet dwingen, zei hij. Ik heb mijn bijdrage geleverd door een verhaal te vertellen, zei ik. Dat is toch ook waardevol?

We fietsen verder en ik voelde me verward. Was ik alleen maar naar binnen gevraagd om geld te geven? Mijn man vond dat ik het leuk gedaan had en de kinderen vonden het ook bijzonder. Misschien had het geholpen als de leerkracht het meteen gezegd had: U mag binnenkomen als u geld aan de school wil doneren. Of als hij mij iets meegegeven had, zodat ik later nog wat kon overmaken? Nu voelde het als een valstrik. De ervaring die je als toerist steeds hebt: je denkt een leuk gesprek te hebben en daarna blijkt dat de andere een ‘gids’ is of ‘verkoper’ is. En eerlijk gezegd vertrouwde ik er ook niet helemaal op dat het geld echt bij de kinderen terecht zou komen.

Leren vanuit het kind zelf

Ik zat dertig jaar geleden op een Jenaplan school, waarbij er geëxperimenteerd werd met de eigen nieuwsgierigheid van kinderen. We mochten zelf een onderwerp kiezen voor een werkstuk, rekenen op eigen niveau, verhalen schrijven, tekenen, dansjes doen in de weekafsluiting. Er zijn nu veel soorten  onderwijs in Nederland en ik kom op alle soorten scholen. Wat ik mij realiseerde is dat ik in Nederland nooit in een klas kom waar de leerkracht niet stimuleert dat kinderen zelf vragen bedenken. Uitgaan van de interesse van het kind, het kind betrekken bij zijn leerproces, etc … Ik besefte ineens hoe normaal dat bij ons geworden is.

Geen boeken

Er zijn stichtelijke verhalen en er zijn fantasieverhalen. In Nederland worden sommige kinderboekenschrijvers geweerd op christelijke scholen, omdat verhalen over piraten, spoken, monsters, toveren e.d. niet mogen. Soms zijn zelfs sprekende dieren al taboe. Bijbelverhalen met geweld mogen daarentegen dan weer wel. Op islamitische scholen mogen geen prentenboeken met varkens erin. Maar gelukkig is er geen school waarin de Bijbel of de Koran het enige boek is dat er binnenkomt. Ik maak soms wel mee dat kinderen thuis geen leesboeken hebben, maar alleen stichtelijk lectuur. Vorig jaar lukte het me om een meisje voor het eerst met haar ouders naar een openbare bibliotheek te laten gaan om soms boeken te lenen. Boeken die niet over de Islam gingen, maar toch mochten. Ze straalde!

Slaan

Ik heb er niets van gezegd. Waarom niet? Dat kan niet als buitenstaander.
‘De leerlingen zijn erg gehoorzaam en gedisciplineerd,’ zei ik tegen de leerkracht.
Hij knikte trots. Ik denk zelfs dat hij extra streng was om te laten zien hoe goed hij de kinderen eronder hield.
Mijn man vertelde dat er in zijn tijd op school ook geslagen werd. Met een liniaal. Dat was vijftig jaar geleden. Hopelijk hebben ze in India over vijftig jaar ook andere ideeën over straffen.

Op de foto

Overal in Hampi moest ik met mensen op de foto. Met vrouwen en kinderen erbij en soms alleen. ‘Where are you from?’ vroegen ze en ‘What’s your name?’ Misschien verzamelen mensen foto’s van toeristen uit andere landen? Een paar keer gaf ik mijn toestel af, zodat ik zelf de foto ook had.Ik heb overigens andere toeristen niet zo zien poseren. Er waren ook jongens die riepen: ‘Bless me!’ En ik heb heel veel gezwaaid naar vooral kinderen en vrouwen. Vooral toen ik op de fiets reed, keken vrouwen mij aan en vonden het leuk om te zwaaien.

De dag na het schoolbezoek was vlak naast de school en ons hostel in een yogacentrum een heilig ritueel aan de gang. Kinderen groetten uitbundig en zowel vrouwen als mannen vroegen mij een paar keer of ik mee wilde eten. Misschien waren het kinderen die ik op school gezien had? Deze mensen spraken geen Engels en communicatie was dus lastig.

Hieronder nog een paar foto‘s van leuke, lieve Indiërs.