Gebruik van de iPad in het primair onderwijs

Maandag 14 november 2011 was ik op bezoek op de RKBS Paus Joannes in Zaandam om te zien hoe zij iPads gebruiken in het onderwijs. Het was een leerzame ochtend.

IPad in de klasIk bracht een bezoek aan de taalklas. Hierin zitten kinderen uit groep 3, die technisch wel goed meekomen met lezen, maar een achterstand hebben in hun woordenschat. In de taalklas wordt met thema’s en met prentenboeken gewerkt. Op vier tafeltjes in het midden van het lokaal liggen vier iPads met een koptelefoon.
De les begint in de voorleeshoek. Daar mogen de kinderen mij vragen stellen: wie ik ben, wat ik kom doen, wat het eerste boek was dat ik schreef, enzovoort. Ze blijken al een paar boeken van mij te kennen. Timo en het toverboek staat op hun iPad en de boekjes uit Hier is pier lezen een paar kinderen al zelf. Op het ogenblik werken ze met het prentenboek Die wil ik! dat in de leeshoek op een standaard staat. Na deze opening krijgen de kinderen verschillende opdrachten.

iPad

Een groepje kinderen mag op de iPad het prentenboek Die wil ik! lezen. Op de iPad staan de apps in mapjes gerangschikt. De kinderen zoeken op het scherm het mapje ‘Groep 3’ en openen de map en kiezen dan de juiste app. In de app kiezen ze de optie ‘luisteren en lezen’, waarbij de voorgelezen woorden op het scherm een kleur krijgen.
iPad in de klasDeze optie is bedoeld om met de voorgelezen tekst te kunnen meelezen, maar deze prentenboektekst is niet op AVI-niveau geschreven en het voorlezen gaat snel. Het doel is dan ook niet leesvaardigheid, maar het vergroten van de woordenschat.
Niet altijd is het navigeren even duidelijk. De kinderen zijn vrij snel klaar. Daarna mogen ze een spelletje doen op de iPad. Handiger zou het zijn als de app nog extra verwerkingsmogelijkheden zou bieden.
Ik vertel de leerkracht over de gratis geanimeerde prentenboeken op wepboek, waar het verhaal eerst doorlopend vertelt wordt en daarna opnieuw, maar in stappen met vragen tussendoor. Eigenlijk biedt deze prentenboek app niet veel meer dan een geanimeerd prentenboek op de computer.
Een grote voordeel van de iPad in de klas is wel dat het aanbod van geanimeerde prentenboektitels enorm toeneemt. En kinderen kunnen thuis, als ze daar ook een iPad hebben, het boek nog eens samen met de ouders bekijken. Om gezellig samen op de bank of in bed een verhaal te lezen is een iPad meer geschikt dan een computer.
Ik denk dat het goed is als de school de ouders voorlichting geeft over de mogelijkheden van digitale prentenboeken op de iPad en iPhone en vertelt welke boeken ze op school gebruiken. Ook voor ouders die zelf niet zo goed Nederlands spreken is dit ideaal. Een lijst van prentenboeken die zowel op de iPad als in papieren vorm verkrijgbaar zijn vind je op books2download (zie rechterkolom).

Woordbingo

Een ander groepje kinderen gaat in de voorleeshoek woordbingo spelen. De leerkracht heeft alle moeilijke woorden uit het prentenboek met een foto erbij op een kaartje geplakt en deze geplastificeerd. Deze kaartjes gaan in een mandje. Eén kind trekt de kaartjes en leest het woord voor of laat de foto zien. De andere kinderen hebben een bingoblaadje met dezelfde woorden erop en gekleurde fiches. Het gaat erom wie het eerst zijn blaadje vol heeft. Na een paar weken wordt het spel moeilijker gemaakt door kaartjes met alleen de woorden (zonder foto) te gebruiken. Het is een leuke manier om alle moeilijke woorden te oefenen, maar wel een flinke klus voor de leerkracht om dit van elke prentenboek te maken.

Werkbladen

Het volgende groepje kinderen krijgt een werkblad dat door de leerkracht zelf gemaakt is en waarop multiple choice vragen staan over het verhaal. De meeste vragen bestaan uit een tekening en daaronder de vraag. Hiermee worden opnieuw de woorden geoefend. De kinderen moeten de vragen zelf lezen. Dit is dus best lastig en voor de leerkracht ook weer veel werk.

Computer

Computer in de klasHet laatste groepje kinderen mag op de computer een stukje typen. De kinderen hebben op een blaadje een paar zinnen geschreven en proberen deze na te typen. Ik help een meisje dat een verhaal had over een iul.
Het is lastig dat de kinderen in kleine letters schrijven, terwijl op het toetsenbord de letters in hoofdletters staan.
Het meisje dat ik help raakt een beetje de kluts kwijt met de cursor. Die staat op de verkeerde plek en ze begrijpt niet goed waarom ze ineens ergens anders in haar tekst verder typt. Op de iPad kun je met je vinger op de juiste plek in de tekst gaan staan. Met een muis de cursor weer op de juiste plek krijgen is lastiger.
Onder iul verschijnt een streepje. Ik leg het meisje uit dat het uil is, eerst de u en dan de i, en help haar om de letters te vinden op het bord. De computer blijkt toch een lastig apparaat te zijn om zelf op te typen. Een typ-app op de iPad voor kinderen, met een toetsenbord met kleine letters en spellingcorrectie, zou misschien handiger zijn.

iPad op digibord

Aan het eind van de les mag ik zelf iets met de kinderen doen. Timo en het toverboek kennen ze al van de iPad, dus ik besluit om de app Nippertje te laten zien. Met een kabeltje sluit ik mijn eigen iPad aan op het digibord. Dit is snel gebeurd. Zie hiervoor ook mijn artikel De iPad in het onderwijs.
Nippertje prentenboe en iPadIk laat mijn prentenboek Nippertje eerst als papieren boek zien en vertel iets over de achtergrond van dit verhaal.
Daarna open ik de app en speel de animatie af. Ik pauzeer regelmatig het filmpje om vragen te stellen en te checken of ze alle woorden begrijpen en om moeilijke woorden nog even te herhalen.
Nadat de animatie afgelopen is, open ik een spel in de app waarbij kinderen zelf figuren uit het verhaal op een achtergrond kunnen zetten. We kiezen het schoolplein en zetten de verplegers en het egeltje Nippertje erop. Ik vraag de kinderen wat deze figuren tegen elkaar kunnen zeggen. Nadat we samen twee zinnen bedacht hebben, druk ik op de opnameknop en laat de figuren over het scherm bewegen terwijl ik de tekst inspreek. Daarna speel ik onze opname af. Op deze manier kunnen de kinderen zelf het verhaal naspelen en worden ze gestimuleerd om zinnen te maken. De kinderen vinden hun eigen animatie nog leuker dan de ‘echte’ versie en willen het nog een keer en nog een keer afspelen. Maar daarna is de tijd om.

Conclusie

Ik denk dat het gebruik van de iPad op deze manier goed werkt om kinderen te enthousiasmeren voor een verhaal en ze de mogelijkheid te geven een verhaal meerdere keren te luisteren. Didactisch zou er nog veel meer kunnen als er betere educatieve apps komen. Ik denk aan lees-apps op AVI-niveau met voorlees- en meeleesfunctie. Eigenlijk zou je ook de snelheid van voorlezen moeten kunnen instellen. Bij het verhaal zouden op niveau verwerkingsopdrachten gegeven moeten worden. En er zouden woordenschat-spelletjes, zoals woordbingo, bij kunnen komen en werkbladen die door de leerkracht geprint kunnen worden.
Mijn handen jeuken om zo’n app te maken, maar een groot struikelblok voor uitgevers en schrijvers zijn de ontwikkelingskosten. Deze zijn, zeker met animatie, interactiviteit en voorleesfuncties erin, aanzienlijk. De verkoopprijs van een app is laag en scholen hoeven, als ze al hun iPads allemaal aan één iTunes-account koppelen, de app maar één keer aan te schaffen voor de hele school.
Ik leer van deze ochtend waar de behoefte ligt. De school leert van mij hoe de iPad klassikaal gebruikt kan worden in combinatie met het digibord. Vooralsnog is hiervoor een iPad-VGA kabeltje uit de Apple Store nodig. Met AppleTV is ook een draadloze verbinding mogelijk.
Helaas is het alleen mogelijk om het digibord als scherm te gebruiken en kun je speciale schoolbordfuncties, zoals schrijven op het bord, niet in combinatie met de app gebruiken.

Toekomstvisie

  • In de toekomst zie ik een klas voor me waar zowel de leerkracht als de kinderen een iPad hebben.
  • Al deze iPads zijn draadloos verbonden met het digibord. De leerkracht regelt via een schakelbord welke iPad daarop zichtbaar is.
  • Er zijn interactieve mogelijkheden waarbij de leraar bijvoorbeeld via zijn iPad een opgave op het digibord toont en de leerlingen via hun iPad de antwoorden intoetsen. De leraar ziet op zijn schakelbord wie een goed of fout antwoord gegeven heeft.
  • Alle schoolboeken en leesboeken zijn via de iPad digitaal beschikbaar en bieden vele extra’s, zoals video, geluid, opgaven en toetsen.
  • De iPads gaan mee naar huis voor huiswerk en dit wordt digitaal ingeleverd. ‘Ik had mijn boeken nog in mijn kluisje liggen,’ is nooit meer een excuus om geen huiswerk te maken.
  • Elk bureau heeft een oplaadpunt voor de iPad.
  • Kinderen hoeven geen rugpijn meer te hebben door het dragen van zware schooltassen.

Maar ik moet er niet aan denken dat de iPad op elk moment en in elke les gebruikt wordt. Zoals vroeger met veel vakken de boeken even dicht mochten, zal nu ook regelmatig de iPad uitgezet worden. Dan vertelt de leerkracht uit zijn hoofd een mooi geschiedenisverhaal, hij deelt trommels uit voor de muziekles, hij laat de leerlingen met reageerbuizen testjes doen, de klas gaat op excursie naar een museum, de leerlingen schoffelen in de schooltuin of apenkooien in de gymzaal. De iPad blijft natuurlijk maar een hulpmiddel.

Meer weten?

Ik verzorg regelmatig lezingen op scholen en in bibliotheken voor leerkrachten, ouders en andere belangstellenden. Meer informatie.

Loading

7 Reacties

  1. Hele zorgelijke ontwikkeling, het aantal kinderen dat al op jonge leeftijd (ernstige) en niet herstelbare oogproblemen krijgt neemt hierdoor alleen maar verder toe. Vraag opticiens eens over dit probleem. Pas over 10/20 jaar gaan we bij deze generatie zien wat hiervan de resultaten zijn.

    En dat is altijd het bijzondere aan de mens… Eerst moet hij zien dat iets echt problemen oplevert, terwijl dit vooraf al zo duidelijk is. Kijk eens naar het aantal mensen dat in hun ogen staat de wrijven na gebruik van een iPhone / iPad. Apple cs zal dit verder een worst wezen, die verdienen er lekker aan…

  2. Pingback: Ipad in primair onderwijs | Joyeux
  3. Dank je! Een goede tip om eens te koppelen. Ik lees op internet wel meer over het willen gebruiken van de iPad in het onderwijs, maar dit is een mooi praktisch voorbeeld. Daarom leek het me ook zinvol om hier voor andere scholen een verslag van te maken.

  4. Heel mooie recensie. Goed verwoord en het is op het intranet van Agora gepubliceerd.. Met je toekomstbeeld ben ik het wel eens. Of het nu een iPad of ander device is maakt mij niet uit maar dat we daar naar toe moeten staat voor mij wel vast. Succes met je werk.

  5. Wat geweldig om te lezen! Mooie conclusie, van harte welkom bij Knapvilla om te zien welke apss wij bij iedere intelligentie hebben gevonden.

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.