Het thema van de Kinderboekenweek 2017 is griezelen. Sommige Christelijke basisscholen vinden dat boeken over geesten en spoken niet bij het geloof passen en zij volgen daarom hun eigen thema: Bibbers in de buik. Motto ‘Je hoeft niet bang te zijn, want God is bij je.’
In de Volkskrant schreef ik dat de manier waarop enge dingen beschreven worden, belangrijk is. Los van de inhoud heb ik echter nog een ander bezwaar tegen het verbieden van griezelige boeken.
Boeken zijn bedoeld om je wereld breder te maken.
Door te lezen kun je buiten je eigen denkkader te treden.
Wanneer een ouder of pedagoog vanuit zijn of haar overtuiging bepaalde boeken verbiedt, wordt het kind iets ontnomen. Het kind mist informatie. Het heeft niet de mogelijkheid om zelf een oordeel te vormen. Het kind is niet vrij om te zijn zoals is hij en te worden wie hij wil zijn. Het kind kan niet kennismaken met de gedachten van mensen die ander zijn dan hij. En het plezier van fantasie wordt grotendeels ontnomen.
Ik heb respect voor de ouder die zegt: ‘Dit hoef ik zelf niet te lezen, maar mijn kind mag het doen als hij/zij dat wil.’
En ik heb respect voor de school die zegt: ‘Onze schoolbibliotheek is zo divers mogelijk.’
Natuurlijk let je er als volwassene op dat een boek geschikt is voor kinderen. Geen porno, geen buitensporig geweld, geen pulp. Maar daar gaat deze discussie niet over.
Het motto: ‘Je hoeft niet bang te zijn, want God is bij je.’ is stichtelijk en past meer in een godsdienstles dan in een literatuurles. Bij het aanbieden van fictie, moet je niet willen stichten. Daar moet je kinderen vrij laten om te ontdekken wat er buiten hun eigen leefwereld bestaat. Voodoo, kannibalisme, eten van varkens, eerste kennismaking met seksualiteit, piraten, slavernij, praten met geesten, ruimtewezens, moord, ALLES!
Ik vind dat een geloof kinderen niet mag afschermen van ideeën buiten het eigen denkkader. Veel kinderen komen in boeken voor het eerst herkenning van eigen gevoelens en gedachten tegen, die ze niet makkelijk met anderen kunnen delen. Waarom lezen volwassen thrillers? Niet omdat ze zelf willen moorden, maar ze willen het hele scala van de menselijke slechtheid leren kennen en herkennen.
Ik ga mee met Benjamin. Je kunt je kinderen maar niet genoeg beschermen en iemand die niet gelooft, denkt daar anders over dan een gelovige. Ik vind dat gelovige ouders hun kinderen mogen beschermen als atheïsten hun kinderen bijvoorbeeld zoveel mogelijk kennis mogen geven. Daar is nu eenmaal niets aan te doen, het ibzicht van gelovigen kan je ook niet opdringen.
Als gelovige ben ik erop tegen (eigen) kinderen bloot te stellen aan fictieve waarheden, sprookjes en nog zoveel meer. Het zijn leugens en waar andere leugens en invloeden aan worden toegevoegd. Media gebruikt prototype figuren waarin kinderen zich kunnen spiegelen en bepaalde normen en waarden promoot. Eigenlijk kneedt media het denken van de mens, weinig aantal zijn daarvan bewust.
Zo kan je bepaalde slechte waarden en normen promoten zoals kinderen worden gewaardeerd wanneer ze rebels zijn. Dat gaat onrechtstreeks en tamelijk geniepig. Het is net een adder, slang. Door superhelden te promoten die geweld gebruiken, legaliseer je bijvoorbeeld geweld. Zo laat je de allerkleinsten daaraan wennen.
En spoken en griezels, is je kind rechtstreeks en bijna bewust blootstellen aan slechten invloeden, normen en waarden. Je moet ze niet leren daarvan niet bang te zijn, je zou ze moeten leren die dingen ter harte te verafschuwen! Wat heb je nu aan die lelijke, fictieve fantasiefiguren waar je kind zelfs nachtmerries krijgen kan en je nachtelang wakkerhouden. En wanneer je hen eraan doet wennen, kunnen ze zich weerspiegelen aan die gedrochten die enkel rottigheid brengt. Goede waarden en normen promoten is jezelf afkeren van wat waardeloos is en hele kleintjes, kinderen kunnen zichzelf niet opvoeden dus ook niet zelf goede keuzes maken…
Heeft het zin om te negeren? Heeft het zin om te doen alsof dit soort thema’ s niet bestaan? Als je als ouder niet aanbiedt wat goed of slecht is? Behalve wat erin de Bijbel staat hoe kunnen kinderen dan zelf een beeld vormen of eigenlijk zelfbeeld hebben? Als een kind vloekt op straat of op school zeg je er dan niks over? Hoe weet het kind dan wat hij zeggen mag? Als een kind nooit spruitjes krijgt of proeft , hoe weet een ouder dan of hij / zij dit lust of ziek van wordt? Als dit thema in Nederland nationaal is heeft het niets met je geloofsovertuiging te maken, en hoeft niemand mekaar zo af te vallen. Wat een gezeur anno 2017, we leven niet in de Middeleeuwen. Je hebt altijd zelf een keus wat je wel of niet je kind voorschotelt dit op school heet gewoon Onderwijs geven, de boeken hoef je toch niet in huis te halen? Echt negeren of overgaan op een ander onderwerp is dat verrijking? Zo niet 2017 deze discussie….!
Ik begrijp de reactie van de christelijke scholen niet goed. Toen ik op christelijk basisonderwijs zat, werd ik regelmatig geconfronteerd met de gruwelijke verhalen uit de Joodse geschriften. De omgangsvormen die werden beschreven, vooral in het Oude Testament, waren bepaald niet mild en eigenlijk niet geschikt voor kinderen onder 18 jaar. En dan te bedenken dat er mensen zijn die deze geschriften voor waarheid aannemen en de beschreven handelingen rechtvaardigen als de wil van hun god.
Een griezelverhaal dat duidelijk is gebaseerd op fantasie, vind ik in verhouding tamelijk onschuldig.
Dag Benjamin, bedankt voor je reactie. Ik denk wel dat er een verschil is tussen iemand werkelijk blootstellen aan bijvoorbeeld geweld of iemand toestaan te lezen over geweld. Lezen over oorlog, lezen over seksueel misbruik, lezen over angsten … Dat kan heel nuttig zijn. Ik hield nooit van geweld, maar wel van probleemboeken.
Ik ken veganisten en vegetariërs die hun kinderen vlees verbieden of dwingen om hetzelfde dieet te volgen. Ik vind dat niet goed. Ik eet zelf overigens weinig vlees en mijn kinderen werden al heel jong vegetariër en nu steeds meer veganist. Die keuze accepteer ik wel, omdat het hun eigen keuze is. Ik dwong ze dus niet om vlees te eten.
Ik ben er op veel gebieden voor om kinderen zelf keuzes te laten. Wat ze willen eten, hoe ze zich willen kleden, wat ze willen doen, hun sport en hobby’s, hun studie, etc. Natuurlijk zijn er extremen waar je als ouder wel sturend of regelgevend optreedt. Alcohol, drugs, foute vrienden, diefstal, etc.
Wat ontneem je iemand als je kiest om die persoon niet bloot te stellen aan indrukken die een negatieve invloed kunnen hebben?
Je uitgangspunt dat je “een kind iets ontneemt” is dan ook niet consistent met de gedachte dat een mens in de basis juist moet worden beschermd.
Stel, je stelt een mens bloot aan oorlogsgeweld. Is dat een ervaring die je moet hebben om je een rijker persoon te maken of kunnen we stellen dat de gevolgen en impact zodanig zijn dat het beter is van niet.
Het probleem in je aanname zit in het feit dat niet alles goed is voor een mens. Als je dat onderkent, valt je betoog in duigen, toch?
Je redenering gaat bovendien nog verder mank als je dit doorlegt naar gedrag. Alles moet je een keer proberen? Ideeën zijn de wortel van de daad. Waarmee voed je je gedachten en hoe help je een kind kiezen in het kiezen van het juiste voedsel? Heeft het zin om te zeggen: eet maar wat je wilt? Nee.