In 2013 deed Naturalis een unieke vondst in Wyoming (VS): vijf triceratopsen! Na jaren opgraven, prepareren en onderzoeken zijn de dino’s klaar om gepresenteerd te worden. De tentoonstelling heet Triceratops on tour. In vijf steden, namelijk in Haarlem, Maastricht, Tilburg, Delft en Leeuwarden, is één van deze skeletten gratis te zien.

Gedicht

Ik mocht een gedicht schrijven voor de Triceratops die in de Bibliotheek Zuid-Kennemerland in Haarlem te zien is. Eigenlijk is een skelet ook een soort boek, bedacht ik. Van botten kun je namelijk aflezen wat de dino at (vlees of planten), of het hard kon rennen en of het een vechtersbaas was.

Botbreuken zijn nauwelijks gevonden bij deze dinosoort, dus waarschijnlijk waren de horens op de kop niet bedoeld om te vechten maar om planten uit de grond te trekken. Het is een planteneter. Dat zie je aan de kiezen. Daar heeft hij er heel veel van en onder elke kies zitten een paar reservekiezen. Als je struiken eet, slijten je kiezen nogal.

Niet alles is bekend, dus je mag ook fantaseren.
Voorheen dachten wetenschappers dat de dieren solitair leefden, maar nu vijf skeletten bij elkaar gevonden worden gaan we uit van kuddedieren. We weten echter niet welke kleuren de dieren hadden. Hadden ze schubben of harige stekels? Waarvoor diende het schild? Was het om af te schrikken? Misschien was het dan wel felgekleurd.

De wetenschappers zijn het ook niet helemaal eens over de stand van de voorpoten (breed als een hagedis of smal) en hoe hard het dier kon rennen. Sommigen denken dat het wel 50 km per uur hard kon galopperen.

Wat zie jij als je naar het skelet kijkt? Zie jij kale botten in een zaal, of zie je een verhaal?

Een boek van botten

Ik sta hier in de bieb,
zomaar in mijn blote botten.
Mijn vlees, mijn huid
en al het zachte materiaal,
is door de tijd verslonden.
Alleen dít is teruggevonden
dus ik ben een beetje kaal.

Je kunt mij lezen als een boek
zonder woorden, zonder zinnen,
maar in een knekeltaal.
Ik ben een planteneter
van ongeveer tien meter.
Met de hoorns op mijn kop
trek ik struiken uit de grond,
die ik in mijn bek vermaal.

Dat kun je van mijn botten leren,
maar niet alles is bekend
dus je mag ook fantaseren.

Sluit nu je ogen.
Hoor mij galopperen.
Wat maak ik verder voor geluid?
Voel je hoe de bodem trilt?
Heb ik haren op mijn huid?
Wat zijn de kleuren van mijn schild?

Open je ogen
en kijk nog eens goed.
Zie je kale botten in een zaal
of zie je een verhaal?

© Rian Visser

In de video draag ik het gedicht voor.

Ticket bestellen

De dino is in bibliotheek Haarlem Centrum tot 14 augustus 2024 te bekijken. Je moet online een gratis kaartje reserveren.