Elke artiest, kunstenaar, acteur of schrijver denkt wel eens: als ik nóg meer succes heb, dan ben ik vast gelukkiger. Misschien hoef je niet eens een creatieveling te zijn om zo te denken. We zijn bijna allemaal presteerders. Misschien denk je: als ik een beter baan heb, ben ik gelukkiger. Of : als ik meer verdien ben ik gelukkiger. Of: als ik harder loop ben ik gelukkiger.
Ik ben de afgelopen tijd een paar keer geschrokken van de zelfdoding van iemand die zeer succesvol was, die vaak in de media kwam en veel erkenning voor zijn werk kreeg. Iemand waar ik jaloers op zou kunnen zijn. Iemand die het gemaakt heeft.
Blijkbaar is succes alleen niet genoeg om gelukkig te zijn. Misschien hebben succes en geluk niets met elkaar te maken. Of maakt succes geluk juist lastiger. Succesvolle en minder succesvolle mensne kunnen depressies krijgen.
Ik ben wel eens sip als een boek niet gepubliceerd wordt, een project niet doorgaat of ik op een andere manier iets niet kan bereiken. Kortom, als ik last heb van het had-ik-maar meer-succes-syndroom. Ik weet dat sip zijn niet te vergelijken is met het hebben van een depressie. Daar gaat dit ook niet over. Dit stuk gaat erover hoe ik als gezond mens soms jaloers naar succesvolle mensen kijk.
Dan zeg ik tegen mezelf dat ik
- vandaag dingen doe waarvan ik gisteren nog droomde;
- veel voldoening haal uit mijn werk.
Dat helpt.
Prestatiemaatschappij
Nu vraag ik me af: in onze maatschappij en in het onderwijs ligt de nadruk vaak op presteren. Als ik in een schoolklas een opdracht geef, vinden kinderen het belangrijk dat ík het goed vind. ‘Moet het zo?’ vragen ze dan. Vaak zijn ze onzeker als ik zeg ‘Doe het maar zoals jij het graag wilt doen. Dan is het goed.’. Sommige kinderen raken daarvan bijna in paniek.
We leren kinderen te werken voor cijfers, complimenten en beoordelingen. Misschien zouden we vaker aan kinderen kunnen vragen waar ze gelukkig van worden? Wat doe je graag, gewoon voor jezelf, zonder dat iemand jou daarvoor beloont? Wat geeft jou voldoening?
Mooi gezegd.
Mijn mening over onderwijs is gevormd door mijn eigen ervaring als kind en door mijn ervaringen van de laatste 15 jaar als schrijver voor de klas.
Door mijn ervaring als kind was eerst vrij kritisch op onderwijs waar kinderen zelf kiezen wat ze willen leren. Dat komt omdat ik een tijd op een ‘Jena-van-plan-school’ zat, waar nauwelijks zaakvakken gegeven werden. Dan werd je de documentatiehoek ingestuurd, moest een boek kiezen en daar een werkstuk over maken door wat dingen over te schrijven. Ik las thuis al veel en vond daar niks extra’s. Het was saai en weinig inspirerend. Ik verlangde naar een leerkracht die mooi kon vertellen en mij bij de hand nam. We mochten ook veel vrij schrijven en tekenen. Dat vond ik heerlijk, maar was voor andere weer saai, denk ik.
Nu ik zelf af en toe lesgeef, merk ik op sommige scholen dat het ontzettend lastig is om kinderen te motiveren. Je bent zoveel tijd kwijt met orde houden in nukkige klassen, waar je klassikaal iets probeert uit te leggen. En bij zelfstandig werken zijn ze soms na 5 minuten ‘klaar’ en hebben weinig nieuwsgierigheid en intrinsieke motivatie. Voordat je deze kinderen iets kunt leren, zou je eigenlijk eerst weer samen met hen moeten onderzoeken wat hun leerbehoefte is.
Gelukkig zijn er ook veel scholen waar er ruimte is voor dat gesprek met kinderen. Waar ben je goed in? Waar wordt je gelukkig van? Wat mij betreft een heel belangrijk aspect van onderwijs: Kinderen leren leven. Voor de toekomst, maar ook vooral voor nu!