Laatst zag ik een stukje Boer zoekt Vrouw. En ook Help, mijn man is klusser, Ik vertrek en The Voice Kids heb ik gezien. Na zo’n uitzending merk ik dat het ‘drama’ soms nog dagen blijft hangen. Dan bedoel ik niet de financiële drama’s uit Ik vertrek of de zangfoutjes van negenjarigen in The Voice Kids, maar het menselijke drama van teleurstelling, ruzie, ontgoocheling, angst, verlangen, hoop en wanhoop.
Ik denk bijvoorbeeld aan die arme boer, die uit tientallen brieven een handvol vrouwen mag kiezen, op zijn boerderij een heuse harem ontvangt en tenslotte ermee geconfronteerd wordt dat de twee overgebleven vrouwen hem allebei niet willen. Wat een drama! Het volk kijkt toe en geniet. Zoiets, blijft geen dagen, maar weken om me heen hangen. Ik denk aan bleke boer Wim in zwembroek. Ik denk aan twee oudere dames op bed in de logeerkamer, die maar blijven herhalen dat ze elkaar niet als concurrentes zien.
Dit zijn volwassen mensen die weten wat ze doen en vrijwillig voor relatiemateriaal spelen. Ook de wereld van de showbizz is hard en volwassen zangers en zangeressen moeten daar maar aan wennen. Maar moet je jonge kinderen voor een volle zaal, voor miljoenen kijkers en een paar omgekeerde stoelen laten zingen? Soms draait er niemand om en is het huilen geblazen. Ach, dat zal op een talentenshow in een wijkgebouw ook gebeuren, maar de impact is dan vele malen kleiner. De media veroorzaken trauma’s met concept die voor miljarden worden verkocht. Hier worden mensen rijk mee.
Ik heb niets tegen talentenshows en ook niet tegen relatiebemiddeling of relatietherapie. Maar horen deze dingen in de media of is er dan sprake van misbruik? De media versterken het drama en de emoties, omdat dit de manier is waarop kijkers kunnen meeleven. Op Twitter lopen de tijdlijnen tijdens dergelijke uitzendingen vol met tweets vol leedvermaak. Zouden deelnemers hier later last van krijgen? Het heeft jaren geduurd voordat misbruik in de kerk serieus genomen werd. Hoelang zal het duren voordat misbruik in de media serieus genomen wordt?
Ik denk lang, want iedereen is schuldig. Wij keken ernaar en smulden ervan.
Gepubliceerd 21 maart 2015 in Trouw
Ik vind misbruik wel de juiste term in dit geval. Je kunt natuurlijk zeggen dat de ‘slachtoffers’ het hebben uitgelokt en zelf meewerken, maar de verhoudingen zijn niet gelijk. Gewone mensen weten niet waaraan ze beginnen als ze op televisie komen. Ik vind het dus wel degelijk dat mensen misbruikt worden. Er wordt met hun ellende en met het schenden van hun privacy flink geld verdiend: gewetenloze tv-makers worden hier rijk mee. Zij verschuilen zich weer achter de kijkcijfers: het volk wil dit. Zelfs op het journaal wordt kritiekloos verteld hoe succesvol De Mol is met de verkoop van The Voice Kids. Ik kies bewust voor de term misbruik om een vuist te maken tegen dit gebrek aan kritiek.
Ik ben het helemaal met je stukje eens.
Oh nee, bijna helemaal.
Want in de laatste zin kan ik je niet vinden. Het is niet zo als je schrijft. Niet iedereen kijkt naar dit soort flutprogramma’s. Sterker nog, ik prijs me gelukkig dat de meeste mensen in mijn directe omgeving juist niet naar deze programma’s kijken. Omdat leeghoofdigheid niet interessant gevonden wordt.
Ik begrijp je gevoel en het is zeker belangrijk om mensen tegen zichzelf in bescherming te nemen en vooral kinderen. Echter: het “misbruik” is meestal niet eenzijdig. De meeste mensen die meedoen met een tv-programma zijn niet naïef maar hebben een doel waarvoor ze hun verschijnen op televisie inzetten. Ze worden er bekend mee, ze kunnen het noemen tegen anderen, het levert ze werk op. Of ze krijgen iets gratis dat ze anders niet zouden kunnen betalen.Er zijn dingen waarvoor mensen lachend hun privacy verkwanselen, in een win-win-deal met de tv-producent. Nieuwe borsten, een volgeboekte B&B, een nieuw ingericht huis of liefde, aandacht en erkenning. Dat wederzijds gebruik van elkaar zie je veeel en veel vaker dan het misbruik dat je noemt.
Wat een goed stuk. Ik blijf daar ook mee bezig. Een oudere Groningse boer die nu nooit meer van het stigma ‘geile Geert’ af komt, dames die zich positioneren als haremdames waaruit gekozen kan worden. De ‘superfan’ die pas 21 is maar voor de rest van haar leven bekend zal staan als idioot. Ik denk dat mensen tegen zichzelf in bescherming genomen moeten worden, zeker de mensen die niet nadenken over de langetermijn gevolgen van uitvergroot gemonteerd op tv komen.
Misbruik? Absoluut!