Moeders lezen veel vaker voor dan vaders. In slechts 8% van de gezinnen waarin voorgelezen wordt, leest de vader het meest voor. Ook oma’s lezen meer voor dan opa’s. De Leescoalitie is daarom een nieuwe campagne begonnen: ‘Vaders Voor Lezen’. Waarom lezen veel vaders niet voor en wat kunnen we daaraan doen?
Dagelijks minstens een kwartier voorlezen is heel goed voor de woordenschat en taalontwikkeling van kinderen. Voorlezen kan vanaf ongeveer 9 maanden en begint met samen boekjes kijken en praten over de plaatjes. Daarna kun je prentenboeken en versjes gaan voorlezen. Ook zelf een verhaal verzinnen vinden kinderen leuk, vooral als het gaat over iets wat ze hebben meegemaakt.
Wanneer kinderen leren lezen kun je samen oefenen, bijvoorbeeld met AVI-boekjes en samenleesboeken. De voorleesverhalen kunnen langer worden: elke dag een hoofdstuk van een spannend boek.
Ook voor kinderen die al zelf kunnen lezen is voorlezen of samenlezen nog steeds belangrijk. Ze gaan boeken leuk vinden en dat stimuleert hen om zelfstandig ook meer te lezen.
Als je kind veel zelf leest, kun je allebei dezelfde boeken lezen. Lees ook eens een deel van De Grijze Jager, Het leven van een loser of Harry Potter, zodat je erover kunt praten. Wanneer je kinderen op de middelbare school zitten, lees dan ook de boeken die zij voor hun lijst lezen. Met elkaar over boeken te praten is leuk en je tipt elkaar. Wanneer ouders zelf lezen geven ze het goede voorbeeld.
Waarom lezen moeders meer voor dan vaders?
Ik kan minstens vier redenen bedenken (sorry voor de vaders die wel voorlezen, dit geldt niet voor jullie):
- De meeste mannen zijn vroeger voorgelezen door hun moeder en niet door hun vader. Door deze traditionele rolverdeling denken vaders dat het de taak van de moeder is.
- Nog steeds besteden moeders meer tijd aan zorgtaken dan vaders. Ze brengen meer tijd met hun kinderen door en hebben dus meer tijd om voor te lezen. Ook zijn ze meer betrokken bij het onderwijs en de leesvaardigheid van hun kinderen.
- Moeders hebben in hun jeugd meer gelezen dan vaders. Meisjes lezen over het algemeen meer dan jongens. Ze kennen dus meer kinderboeken uit hun eigen jeugd en hebben betere herinneringen aan lezen en voorgelezen worden. Ze willen hun kinderen hetzelfde leesplezier geven dat ze in hun eigen jeugd gehad hebben.
- Moeders komen vaker dan vaders in de stad en zien dus vaker een boekwinkel of de bibliotheek van binnen. Als je zelf boeken uitkiest voor je kinderen is het leuker om voor te lezen.
Maar vaders laten dit niet op zich zitten!
Hoe krijgen we vaders aan het voorlezen?
Als vader moet je beseffen dat voorlezen leuk is. Praten met kinderen over een verhaal verstevigt de band en er kunnen leuke activiteiten uit voortvloeien. Na het lezen van een boek over piraten, ga je samen naar het Scheepvaartmuseum. Na het lezen van een boerderijboek ga je naar de kinderboerderij. Voorlezen is quality time.
Kies zélf de boeken uit die je voorleest (of samen met je kinderen). Laat hun moeder maar voorlezen over schattige poezen en mooie prinsessen. Als vader kies je gewoon veel leukere boeken uit, zodat de kinderen elke avond roepen: ‘Papa, lees jij vanavond voor?’
Wat zijn leuke voorleesboeken voor vaders? Dat kan ik niet zeggen, want ik ben een moeder. Gelukkig hebben we in Nederland en België een heleboel stoere mannelijke kinderboekenschrijvers en illustratoren, die soms ook nog vader zijn.
Ik heb aan Jacques Vriens, Arend van Dam, Dolf Verroen, Paul van Loon, Jan Paul Schutten, Stefan Boonen, Koos Meinderts, Hans Hagen, Erik van Os, Bies van Ede, Ted van Lieshout, Jozua Douglas, Mark Haayema, Klaas Verplancke, Sjoerd Kuyper, Marcel Vaarmeijer, Rob Ruggenberg, Philip Hopman, Gerard van Gemert, Kees de Boer, Aby Hartog, Tjibbe Veltkamp, Mark Janssen, Jan Lieffering, Marcel van Driel, Bies van Ede, Edward van de Vendel, Marco Kunst, Reggie Naus, Pieter Koolwijk en Mark Baars gevraagd welke voorleesboeken zij aan vaders adviseren. Ik vroeg ze één titel van zichzelf en één van een andere schrijver te noemen. Sommigen konden zich niet inhouden en noemden er meer van andere schrijvers. Enkele boeken zijn zowel door de schrijver zelf als door een collega getipt.
Hieronder zie je een tiplijst met voorleesboeken voor vaders. Sommige boeken zijn alleen tweedehands leverbaar of te vinden in de bibliotheek. Er zitten veel stoere boeken tussen, maar ook gevoelige en ontroerende, waarin vaders een rol spelen. Misschien hebben sommige moeders en leerkrachten er ook nog iets.
Vanaf 3 jaar
Allebei even lief, Jacques Vriens, ill. Alex de Wolf
Is dat alles?, Jan Paul Schutten, ill. Kees de Boer
Met papa mee, Arend van Dam, ill. Alex de Wolf.
Tim op de Tegels, Tjibbe Veltkamp, ill. Kees de Boer
Waar is de taart?, Thé Tjong Khing
Vanaf 4 jaar
Agent en Boef, Tjibbe Veltkamp, ill. Kees de Boer.
Allemaal onzin, Paul van Loon, ill. Hugo Look
Appelmoes, Klaas Verplancke
Bink en de Sneeuwvlokjesfee, Myrna Goossen, ill. Mark Baars
Billy de kip, Marcel van Driel en Jeroen Schipper, ill. Jort van der Jagt
Boer Boris (serie), Ted van Lieshout, ill. Philip Hopman
De Gruffalo, Julia Donaldson
De gulle boom, Shel Silverstein, vert. Arthur Japin
De held van alle helden, Mark Haayema
De prinses en de paradijstuin, Dolf Verroen, ill. Thé Tjong Khing
De spannendste avonturen van Tommie en Lotje, Jacques Vriens
Het dierenelftal van Milan, Gerard van Gemert/Mark Janssen
Het geheim van de winter, Tove Marika Jansson
Het grote boek van Robin, Sjoerd Kuyper, ill. Marije Tolman
De Moedhoed, Lida Dijkstra, ill. Mark janssen
Max en de maximonsters, Maurice Sendak
Mijn pappa, Guido van Genechten
Mijn geweldige tovertante, Dolf Verroen, ill. Thé Tjong Khing
Miro en Tesla doen alsof, Aby Hartog, ill. Sieb Posthuma
Poten omhoog, Catharina Valcks
Wessel van Texel, Erik van Os, ill. Loes Riphagen
Vanaf 6 jaar
Bart en Bert redden de wereld van Tjibbe Veldkamp, ill. Kees de Boer
De hele erge Ellie en nare Nellie, Rindert Kromhout
Er staat een taart in lichterlaaie, de 100 grappigste gedichten voor kinderen, verzameld door Jan van Coillie
Oma Bellenblaas, Margriet Breet, ill. Jan Lieffering
Vanaf 7 jaar
Daantje de Wereldkampioen, Roald Dahl
De kleine kapitein, Paul Biegel
De vindeling van Wammerswald, Stefan Boonen
De zevensprong, Tonke Dragt
Dr. Proktors schetenpoeder, Jo Nesbo
Het Sleutelkruid van Paul Biegel
Keizer, Koos Meinderts
Mijn vader, Toon Tellegen
Piraat Jenny en haar gorilla, Henk Van Kerkwijk
Piraten van hiernaast (serie), Reggie Naus, ill. Mark Janssen
Raadsels van Sam, Edward van de Vendel
Red mijn hond, Anna Woltz
Superhelp, Benny Lindelauf
Vlo en Stiekel, Pieter Koolwijk
Vanaf 9 jaar
Koe en daarmee Koe, Erik van os
Vanaf 10 jaar
Bokkenrijderstrilogie, Ton van Reen
Gebroeders Leeuwenhart, Astrid Lindgren
De verschrikkelijke badmeester, Jozua Douglas
De vloek van Pak, Robin Raven
De zwarte panter, Voetbalgodenserie, Gerard van Gemert
Gaten, L. Sachar
Het mysterie onder de middenstip, Joep van Deudekom
Ik heet Olivia en daar kan ik ook niks aan doen, Jowi Schmitz
Kees de jongen, Theo Thijssen
Man en Muis, Paul Biegel
Nachtverhaal, Paul Biegel
Slavenhaler, Rob Ruggenberg
Soldaat Wojtek, Bibi Dumon Tak
Tsatsiki, Moni Nilsson-Brännstrom
Vergeetman, Bies van Ede
Verkocht, Hans Hagen
Vlieg!, Marco Kunst
Vuurwerk in mijn hoofd, Roland Colastica
Winterijs, Peter van Gestel
Vanaf 13 jaar
Su-su-superster, Marcel Vaarmeijer
Als veelvuldig voorlezende vader (en leerkracht) doorloop ik de lijst met een brede grijns. Ik herken veel titels. Uiteraard heb ik – zoals wellicht iedereen – ook een aantal aanvullingen.
– Een Ober van Niks – Tjibbe Veldkamp
– De Coole Cowboy – Tjibbe Veldkamp
– Super Jan (serie) – Harmen van Straaten
– 10 tegen 1 – Joep van Deudekom (als aanvulling op Het mysterie onder de middenstip)
En zo is de lijst met nog véél meer titels aan te vullen. Al zijn niet alle boeken specifiek voor vaders om voor te lezen.
Mooi om te zien, dat deze lijst niet stopt op het moment dat kinderen zelf kunnen lezen, maar de hele basisschoolleeftijd overlapt.
Marije, ik heb aan mannelijke kinderboekenmakers hun advies gevraagd. Ik vind het leuk om vaders te laten zien dat “kinderboeken” en “voorlezen” ook boeiend is voor mannen. Zij beseffen misschien niet hoeveel mannen kinderboeken schrijven of illustreren. Mannen voor mannen dus.
Daarom plaats ik in het artikel geen tips van vrouwen. Ik heb de leeftijd helemaal vrijgelaten. Geen enkele man heeft een boek voor jonger dan 3 jaar getipt. Als ze dat wel hadden gedaan dan had ik die natuurlijk geplaatst.
Dat schreef ik ook al;) maar ga ajb niet pas met boeken beginnen als kinderen 9 maanden oud zijn! Staat jouw lijst open voor suggesties boeken < 3 jr?
Ik denk dat de meeste vaders voorlezen tijdens de zwangerschap wat vroeg vinden.
Jammer dat de lijst pas begint met boeken vanaf 3 jaar….. Ook schrijf je dat je kunt gaan voorlezen aan kinderen vanaf 9 maanden oud….Onderzoek heeft aangetoond dat baby’s al in de buik klanken kunnen onderscheiden en die herkennen na de geboorte. Voorlezen tijdens zwangerschap kan dus al effect hebben op de ontwikkeling van je kind. En als je dat wat ver vind gaan ga dan in ieder geval voorlezen vanaf de geboorte. Ga alsjeblieft niet wachten tot ze 9 maanden oud zijn :)
Wat leuk, deze speciale aandacht voor de rol van vaders in het voorlezen.
Jammer dat de lijst pas begint met titels vanaf 3 jaar oud. Ook jammer dat je schrijft: “Voorlezen kan vanaf ongeveer 9 maanden…..”
Recent onderzoek heeft aangetoond dat baby’s in de buik al klanken kunnen onderscheiden en dat baby’s de klanken die ze toen hebben gehoord herkennen na de geboorte. Dit betekent dat je al veel eerder dan met 9maanden oud kunt beginnen met boekjes voorlezen en dat dat een positief effect op de ontwikkeling heeft.
Dus: starten kan al als je kindje nog in de buik zit en er zijn ook zat leuke boekjes voor te lezen aan kinderen onder de drie jaar. Kijk bijvoorbeeld maar eens op de website van Elly van der Linden.
Wellicht nog een tip: Het geheim van de hulphond. Een boek over de band tussen Sofie en haar doofblinde vader. Voor kinderen tussen 8 en 12 jaar. Of voor de voetballiefhebber: Brullende leeuwen. Ach, er zijn zoveel bijzondere boeken, volop keus voor vaders, moeders en vooral kinderen! Veel leesplezier!
Ik heb je lijst net gedeeld op mijn Facebookpagina. Er staan leuke boeken op de lijst en hopelijk gaan vaders meer voorlezen.
Ik zou ouders aanraden om voor het eerste jaar te gaan voorlezen. Organisaties zoals Boekstart en Reach Out and Read raden dit ook aan. Uit onderzoek blijkt ook dat hoe eerder je begint, des te groter de positieve effecten van voorlezen op de ontwikkeling van het kind.
En niemand noemde Aadje Piraatje? Dan had je het ook aan deze vader moeten vragen. ;-)
Sommige schrijvers gaven wel motivaties op bij de boeken, maar dat werd te lang voor in dit artikel. Bedankt voor je aanvullingen, Peter. Vaders moeten vooral zelf gaan kiezen en beoordelen. Met dit lijstje wil ik ze een eerst zetje geven.
Ik denk dat mij leeskoffertje ‘Daar komt aap’ en het leesboek ‘Blitz!’ ook erg leuk zijn voor vaders, maar ik mag niks tippen… :)
Goed initiatief en signaal om voorlezen bij vaders te promoten. Het zou mooi zijn als niet alleen titels van boeken genoemd worden, maar dat je ook aangeeft waarom dit goede voorleesboeken zijn. Voorleesboeken kunnen ook hele ‘meekijkboeken’ zijn. Vooral in Nederland zie je heel veel steengoede prentenboeken dankzij kwalitatief hoogwaardige illustraties. Dus ik zou niet alleen kinderboekenschrijvers vragen naar mooie voorleesboeken, maar vooral ook illustratoren. Goeie illustratie stimuleren fantasie en creativiteit en het begrijpend lezen/luisteren. Zelfs hele jonge kinderen dan al meelezen!
Ik mis dan ook belangrijke titels van goede prentenboeken. Maar wellicht volgen die nog in de aanvullingen die er nog gaan komen. Voorbeelden van goede prentenboeken:
De hoge berg en diepe kuil (Marcus Pfister)
Monkie (Dieter & Ingrid Schubert)
De Stip (Peter H. Reynolds