Voor de Kinderboekenweek 2022 maakt ik een digibordles over Natuur in de stad. Bij het thema Gig-ga-groen zouden natuurlijk veel boeken verschijnen over bos, duinen, wilde dieren en de jungle, dacht ik. Veel kinderen komen echter amper hun wijk uit. Ik wilde daarom de nadruk leggen op natuur vlak bij huis.
Het boek en de digibordles werden opgemerkt door de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap (VNC). In mei kreeg ik een brief dat ik de Gouden Zwaluw 2023 gewonnen had!
De jury schreef: ‘Het geheim van de groene straat is een prachtig boekje met een even zo mooie boodschap. Met het bijbehorende lespakket trekt schrijver Rian Visser door het land om kinderen te leren over het belang van groen in hun directe omgeving. Het geheim van de groene straat wint de Gouden Zwaluw 2023 als een in alles enthousiasmerend boek waarmee kinderen spelenderwijs worden aangespoord zich in te zetten voor groen in hun eigen omgeving.’
Digibordles en toneelstuk
Bij Het geheim van de groene straat heb ik een digibordles gemaakt met knutseltips, creatieve schrijfopdrachten, kleurplaten en ideeën om je eigen straat of schoolplein groener te maken. De vereniging viel voor de pagina’s over groener maken van de eigen tuin, meer groen op het schoolplein en kinderen bewust maken van de natuur in hun eigen omgeving.
Het toneelstuk, de handleiding met werkbladen en het fantasieverhaal kun je downloaden via de pagina Downloaden extra materiaal.
Gedicht Meer groen
Bij het leesboekje Het geheim van de groene straat schreef ik het gedicht Meer groen. Je kunt het gedicht vinden in de digibordles. In deze video lees ik het voor.
Inspiratiesessie voor leerkrachten
Ik geef ook regelmatig les aan leerkrachten en leesconsulenten. Dat vind ik altijd heerlijk om te doen. Ik kreeg deze leuke foto’s!
Vertalingen
Het geheim van de groene straat is ook in het Vietnamees verschenen.
Bij het thema van de Kinderboekenweek 2023 Bij mij thuis schreef ik een nieuw fantasieverhaal.
Een fantasieverhaal is een verhaal dat door de leerkracht wordt voorgelezen. Kinderen tekenen terwijl je voorleest. Je last regelmatig pauzes in, maar door de vaart in het verhaal dwing je kinderen snel keuzes te maken en nieuwe dingen te onderzoeken.
Deze werkvorm stimuleert kinderen om hun fantasie te gebruiken. Het gaat niet om de mooie tekening, niet om het eindresultaat. Het tekenen is bevrijdend. Al tekenend bedenken ze een eigen verhaal.
Na afloop zou je bij de tekening een tekst kunnen schrijven. En natuurlijk kunnen de kinderen over de tekening praten. Hoe gaat het bij hen thuis? Wat zijn hun dromen?
De thuissituatie van kinderen is heel verschillend en kan een gevoelig onderwerp zijn. Ik heb een verhaal bedacht dat veilig is, en dat al in een paar groepen door hun eigen leerkracht is getest. daarvan zie je hier een paar foto’s.
Het verhaal draait om een bed. Dat heeft elk kind. Het begint simpel. Wat eet je graag? Kinderen kunnen zelf kiezen welke familieleden ze laten meespelen in het verhaal. Beetje bij beetje speelt de fantasie een grotere rol in het verhaal.
Leerkracht: ‘Het was erg leuk. De kinderen waren zeer betrokken en er is al een mooie stapelstapelbedden gemaakt. Leuke les om begrijpend luisteren te combineren met tekenen.’
Leerkracht: ‘Ik werk uitsluitend met Anderstalige Nieuwkomers waaronder veel kinderen uit Oekraïne , Syrië en Afghanistan. Het eerste deel van de opdracht was voor hen heel duidelijk. Het sluit heel nauw aan bij hun belevingswereld. De kinderen vertelden voluit, ongedwongen over thuis, gezin, vrienden, relaties. Een titel bedenken voor hun verhaal was niet eenvoudig. Een droom fantaseren was voor hen moeilijk.’
Werkblad
De kinderen tekenen op een liggend formaat papier waarop al een bed getekend is. Alle tekeningen boven elkaar vormen een groot stapelbed. De kinderen hebben allemaal hun thuis, en met deze opdracht brengt ze een beetje daarvan mee naar school. Het resultaat is een tekening om over te praten.
Poëzie
Lees vooraf het gedicht Flat voor uit de bundel Alle wensen van de wereld.
Hoe goed kennen de mensen in een flat elkaar? Hoe goed kennen de kinderen in de klas elkaar?
Zeker aan het begin van het schooljaar is dit een mooi thema.
Preview
Hieronder kun je een klein stukje lezen van het fantasieverhaal. De hele tekst komt begin september online.
Intro
Dit verhaal gaat over een bijzonder bed. De juf of meester leest voor en jij gaat tekenen. Je weet nog niet wat er allemaal gaat gebeuren. Daar kom je straks, al tekenend, vanzelf achter.
Het gaat er niet om dat je een mooie tekening maakt. Dat kan niet, want je weet nog niet wat je er allemaal gaat gebeuren. Het is de bedoeling dat je al tekenend dingen bedenkt. Het wordt dus een soort denktekening. Je mag lekker snel en slordig tekenen. Dat heet schetsen.
Je mag ook schrijven in de tekening. Zo kun je dingen nog beter uitleggen.
Gebruik liever geen gum. Het verhaal gaat snel, dus je hebt geen tijd om dingen opnieuw te tekenen. Eventueel kun je na deze opdracht een nieuwe tekening maken die wel netjes wordt. Want dan weet je precies wat je wilt tekenen.
Als iets mislukt, is dat niet erg. Je maakt een ontdektekening. Iets nieuws ontdekken, lukt nooit zonder fouten te maken. Deze opdracht is een soort avontuur.
Het bijzondere bed
Het eerste stukje van dit verhaal hoef je alleen te luisteren. Dus laat je potlood nog maar even liggen en luister.
Je hebt urenlang gelopen. Je voeten doen zeer, je maag rammelt van de honger en je keel is droog. Je snakt naar eten en drinken. Je hebt veel te weinig geslapen. Je bent verschrikkelijk moe. Gelukkig zie je een deur. Je gaat naar binnen en komt in een kamer.
In het midden van de kamer staat een bed. Links van het bed staat een tafel met eten. Eten! Je rent erheen. Het eten dat je ziet, is precies wat jij het allerlekkerst vindt. Iets wat je thuis vaak eet. Je gaat aan zitten en begint te eten. Er is ook drinken. Eindelijk kun je jouw maag vullen.
Teken aan de linkerkant van het blaadje iets wat jij lekker vindt om te eten. Wat eet jouw familie als het feest is? Is er een speciaal gerecht dat bij jouw familie hoort?
Ligt het eten op tafel? Dan mag je er ook een tafel bij tekenen. Of misschien ligt het eten op een bord, dat je op schoot kunt nemen. Dan kun je een mooi bord tekenen. Of op een kleed op de grond? Dan mag je een kleed erbij tekenen. Je mag ook alleen het eten tekenen. Schrijf erbij wat het is. En er is ook iets te drinken. Wat drink je graag? Of wat krijg je thuis vaak te drinken? Dat mag je er ook bij tekenen. Schrijf erbij wat het is.
De thuissituatie van kinderen is verschillend en er kunnen moeilijke en pijnlijke thema’s aan bod komen. Boeken kunnen helpen om dit bespreekbaar te maken en kinderen kunnen er herkenning in vinden. Ik ga me vooral richten op anders zijn, gescheiden ouders, jouw huis en samengesteld gezin.
Zaterdag 11 februari 2023 verscheen in diverse landelijke kranten een steunbetuiging voor de kinderboekenschrijver en dichter Pim Lammers. Hij was door de CPNB gevraagd om het gedicht voor de Kinderboekenweek 2023 te schrijven, maar trok zich terug nadat hij werd bedreigd. In 2015 had hij voor volwassenen een verhaal geschreven, waarin een jongen seksueel benaderd wordt door zijn voetbaltrainer.
Natuurlijk ondertekende ik de steunbetuiging.
Ik schreef op Facebook en Instagram: ‘Ik hoop dat mensen gaan begrijpen wat fictie is. Je hoeft het niet met de daden en gedachten van een hoofdpersoon eens te zijn. De hoofdpersoon is niet de schrijver zelf.
Een verhaal is een verhaal. Het kan iets losmaken. Er kan over gediscussieerd worden.
De schrijver bedreigen en besmeuren mag niet.
Het schrijven van een verhaal of gedicht is iets anders dan het schrijven van een dreigtweet. Dat laatste mag niet. Het schrijven van een verhaal over iemand die een dreigtweet verstuurt mag dan weer wel.
Het gaat er in literatuur om dat je in het hoofd van een ander leert kijken. Niet dat je tegen het hoofd van de schrijver wilt slaan.’
Ophef
Hoe het begon. Een anonieme schrijver gaat op een obscure website los over Pim Lammers, een paar invloedrijke idioten twitteren erover en er is een hetze. Pim wilde zelf dat er niet te veel ophef gemaakt zou worden, omdat dat alleen maar meer schade zou aanrichten. Daarom hielden wij als collega-schrijvers in eerste instantie onze mond. Elke aandacht was voer voor de haaien. Helaas was die aandacht er vanuit de media meteen volop: twee dagen achter elkaar op het NOS-journaal, artikelen, opiniestukken, talkshows. Toen was het hek van de dam.
Twitterstorm na Twitterstorm
Ik heb zelf in juli 2014 een Twitterstorm over mij heen gekregen. De slachtoffers van de MH17-ramp kwamen aan op vliegbasis Eindhoven en als eerbetoon zou op Twitter twee minuten lang niemand iets twitteren. Ik was in Amerika op vakantie en kocht in de ochtend een pakje melk in een campingwinkel. Daar had ik even wifi (mobiel internet had ik niet in Amerika). In de shop lag een boek met de titel How to Die in the Outdoors. Een grappige titel voor een handboek over een gebied met o.a. beren, dus ik maakte een foto en zette die op Twitter. Die tweet verscheen vanwege het tijdsverschil precies in de twee minuten twitterstilte. Nederland was in rouw, op Twitter keek men – met ongeduldige vingers – naar het scherm of iedereen de stilte wel respecteerde en toen verscheen mijn tweet. Ik zal er nog wel LOL of Haha bij geschreven hebben en had minstens 10.000 volgers. Nietsvermoedend at ik mijn rice crispies met melk en brak de tent af. Toen we de camping afreden had ik kort nog even bereik. Ik zag een storm aan reacties en DM’s, want iedereen mocht weer los. Mijn man had geen zin om te stoppen, dus de rest van de dag was ik offline. Mensen scholden me verrot en bedreigden me, anderen namen het voor me op. Zij wisten dat ik op vakantie was en er w.s. helemaal geen relatie was tussen mijn tweet en de MH17-ramp. Anderen vonden dat ik het had kunnen weten, want ik had toch bereik gehad?
Het protest doofde na een paar dagen, want zo gaat dat ook op Twitter: er komt altijd weer nieuwe ophef over iets anders.
In januari dit jaar stopte ik met Twitter en stapte over naar Mastodon. De NOS schreef erover. Ik kreeg via email deze anonieme reactie:
Ach ja. Twitter.
Meer aan de hand
Toch is goed om deze ophef wel serieus te nemen. Het gaat niet over een misverstand of over een misstap van een individu. Het gaat om de acceptatie van seksuele voorkeur en gender. Over jezelf mogen zijn. Over discriminatie, angst en onderdrukking van minderheden.
Ik bezoek als schrijver veel scholen en ben nooit bang om een klas in te stappen. Bij Islamistische scholen let ik erop dat mijn armen bedekt zijn. Bij christelijke scholen ben ik voorzichtig met onderwerpen als toveren, magie, monsters, evolutie. Ik probeer niet te vloeken, al ontsnapt mij weleens een shit of tjee. Dan zeg ik sorry. Maar ik ben niet bang om veroordeeld te worden om wie ik ben.
Homoseksuele schrijvers zijn dat wel. Pim Lammers werd in de Kinderboekenweek van 2021 geweigerd op een school (nadat hij eerst was uitgenodigd), omdat ze erachter kwamen dat hij Het lammetje dat een varken is had geschreven.
Ik weet van een homoseksuele schrijver die geen Schoolschrijver durfde te worden uit angst niet geaccepteerd te worden door sommige scholen, leerkrachten of leerlingen. Bart Moeyaert schreef laatst dit verslag over een schoolbezoek op Facebook.
Kinderboekenschrijvers proberen doorlopend rekening te houden met gevoelens en opvattingen van anderen en inclusief te schrijven. Er zijn veel taboe-onderwerpen. Niet alleen bij schoolbezoeken, maar ook bij het schrijven zelf houden we daar rekening mee.
Aan de andere kant is het ook nodig om taboe-onderwerpen juist wel bespreekbaar te maken. Het is fijn dat er ook steeds meer schrijvers komen die zelf tot een ‘minderheid’ behoren – of het nu is op het gebied van seksuele geaardheid, culturele achtergrond of levenservaring – en de kinderboeken diverser kunnen maken.
Er is nog wel een taak. En die taak ligt niet alleen bij de schrijvers. Er wordt vaak naar scholen gewezen als er weer een maatschappelijke taak te verdelen is. Maar als één belangrijke taak weggelegd is voor scholen, dan is het om leerlingen te leren wat fictie en literatuur is.
Wat is fictie?
Toen ik de concepttekst van de advertentie met steunbetuiging zag, mailde ik aan de organisatoren dat ik graag wilde dat we duidelijker maakten wat een schrijver eigenlijk is. In de eerste regel staat auteur, maar begrijpt iedereen dat het dan om fictie en literatuur gaat?
Op social media heb ik al diverse berichten gezien van mensen die het onbegrijpelijk vinden dat een kinderboekenschrijver steun krijgt om pedofilie te promoten en dat rechtse complotdenkers of fascistische parlementariërs worden bekritiseerd om wat ze in hun boeken schrijven. Een schrijver mag toch alles schrijven?
Het idee van literatuur is dat je een verhaal vertelt, waarbij de hoofdpersoon niet per se de mening van de auteur verwoordt. Wilma Geldof beschrijft in haar prachtige jeugdroman Elke dag een druppel gif het leven van een NSB-jongen die langzaam gaat geloven dat Joden minderwaardig zijn. Ze kwam er niet onderuit om die jongen soms akelige dingen over Joden te laten denken. Dat probeerde ze zo zorgvuldig mogelijk te doen, hopend dat de lezers zijn eigen gedachten erover zou ontwikkelen. Misschien zal de lezer tot zijn schrik zelfs merken zich met de NSB-gedachten te kunnen identificeren.
Dolf Verroen had eenzelfde soort opgave met het boek Slaaf kindje slaaf dat later opnieuw verscheen onder de titel Hoe mooi wit ik ben. Het gaat over een meisje dat voor haar verjaardag een slaaf cadeau krijgt. De hoofdpersoon heeft racistische denkbeelden en is zich daar niet van bewust. Je moet dus als lezer zelf een mening vormen. Dat maakt deze boeken zo sterk, maar ook gevaarlijk.
Een boek of verhaal goed lezen en begrijpen kun je niet zonder oefening. Scholen zouden niet bang moeten zijn voor boeken met een confronterende of schurende inhoud, die misschien niet helemaal met hun levensbeschouwing of visie overeenkomt. Ze zouden kinderen moeten trainen in het lezen van een verhaal. De ik is niet de schrijver. De visie van de hoofdpersoon is de visie van een personage en niet de visie van de schrijver. De schrijver heeft wel een visie met het opvoeren van dat personage. Maar dat is wat anders. Dat is literatuur.
Een politicus die een boek schrijft om een standpunt over te dragen, schrijft geen fictie. Hij kan en mag op zijn woorden en denkbeelden aangevallen worden. Zo’n boek is een pamflet. Een verhaal, roman of gedicht is geen pamflet, geen visie of plan. Het is een kunstwerk.
Een tekst als kunstwerk
Dat leerkrachten zelf soms ook moeite hebben om te begrijpen wat een verhaal of gedicht is, merkte ik toen ik mijn gedicht Beste leraar, online zette. Het gaat over een leerling die het onderwijssysteem hé-lu-máál zat is. Op LinkedIn en Facebook ging het viral. Op LinkedIn reageerde zo’n 300 mensen met een commentaar en werd het ruim 260 keer gedeeld.
Veel leerkrachten herkenden de gevoelens van deze leerling. Ze wilden het aan hen laten lezen: Wij zien hoe jij je voelt.
Er waren ook leerkrachten die zich aangevallen voelden. Ze vonden het gedicht niet genuanceerd. Had ik zelf weleens voor de klas gestaan? Hoe moet het met het onderwijs als je geen cijfers mag geven? En waarom wil deze leerling zelfs geen tien of pluim? Mogen we nu ook al geen complimenten meer geven? Ik citeer uit een paar reacties.
‘Leuk gedichtje, waarin ik toch enige nuance wil aanbrengen.’
‘Wat schetst dit gedicht een negatief beeld van de leerkracht. Vooral die laatste zin “jij leert ook van mij ook al was je dat misschien niet van plan.” Is dit hoe de buitenwereld naar leerkrachten kijkt? Ik hoop het niet.’
‘Mijn onderwijshart bloedt ook als ik dit lees. Ach het zal wel uit ChatGTP komen.’
‘Beeldvorming creëren welke geen realiteit is. Misleiding heet dat geloof ik.’
‘Tendentieuze rijmelarij. Altijd bedenkelijk als een docent of willekeurige volwassene meent zich te kunnen veroorloven het kind- of leerlingperspectief te kunnen aanmeten.’
‘Mooi gedicht, echter wel een nuance: niet de leraar maar het systeem moet worden aangesproken. De leraar is afhankelijk van het systeem waarin hij of zij werkt.’
Ik schreef als reactie dat mijn gedicht geen onderwijsplan is. Dat een genuanceerd gedicht niet een beter gedicht is. Dit is niet de visie van de buitenwereld, maar geschreven vanuit een leerling. Dat ik als volwassene het kindperspectief mag gebruiken, omdat ik een kind geweest ben. Sowieso mag ik als schrijver elk perspectief gebruiken; ik kan ook doen alsof ik een boom ben. En wie zegt dat deze leerling een kind is? Ik verplaatste me in een gevoel dat ik ook als volwassene weleens heb.
Mijn reactie op LinkedIn: ‘Met een ‘gedicht’ hoef je het niet per se eens of oneens te zijn. Het is geen onderwijsplan of artikel. Ik beschrijf een gevoel, een gezichtspunt. Een gedicht kan je beroeren: negatief of positief. Dat mag allebei. En je kunt erin lezen dat je het zelf dus heel goed doet, omdat je het gevoel van deze leerling herkent. Ik krijg af en toe commentaar in de trant van: het is niet echt genuanceerd. Of dit en dat had er ook in gemoeten. Een gedicht zou je kunnen zien als een kunstwerk. Als een schilder een schilderij maakt met alleen maar rood, dan zou je kunnen zeggen: er moet eigenlijk ook blauw in, want blauw is ook een belangrijke kleur. Of: mijn lievelingskleur is geel en dat mis ik een beetje in het schilderij. Maar de schilder heeft een bedoeling met een rood schilderij. Anders had hij wel een geel schilderij gemaakt, of iets met heel veel kleur. Dat doet hij niet. Hij maakt een rood schilderij. Daarmee ontkent hij niet dat er andere kleuren zijn. Dit is zijn vorm van expressie. Het schilderij wordt volgens hem niet beter met ook wat blauw en geel erin. Het gedicht mag discussie oproepen, maar de lezer kan niet zeggen: ik wil dat de dichter een genuanceerder gedicht maakt. Ik wil een gevoel beschrijven en dat doe ik zo expressief mogelijk.’
Leerkracht Marieke de Jonge zette er haar eigen gedicht tegenover met de titel Beste leerling, Daar was ik niet boos over. Integendeel. Ik vond het heel fijn.
Voor de grap heb ik overigens een gedicht over het onderwijs door ChatGTP laten maken. Mooi, he?
Oproep
Laten we blijven lezen en blijven praten. Literatuur is geen promotie van negatief gedrag, misdaad, incest, mishandeling, enzovoort. Laten we leerlingen leren wat fictie en literatuur wel kan doen: een wereld openen, een perspectief verkennen dat misschien niet het jouwe is. Moeilijke dingen bespreekbaar maken. Diverse gevoelens leren herkennen en erkennen.
Blitz 8: De bol met de klok is verschenen!
AVI E4, ISBN 9789025776701
Blitz en Priet worden verrast door een vreemde bezoeker: op bol Nul landt een groot ruimtevaartuig dat een mysterieus ei achterlaat. En het ei begint te tikken … Dat is het begin van een spannend nieuw ruimte-avontuur waarin de tijd een bijzondere rol speelt.
Rian Visser: ‘Het idee voor dit verhaal begon met een droom. Ik droomde van een planeet met een klok erop. Die klok werd draaiende gehouden door een mannetje op een fiets. Hij durfde niet te stoppen met trappen, want dan zou de tijd stoppen en hield alles op te bestaan. Deze droom heb ik verwerkt in een nieuw spannend avontuur van Blitz.’
Uit de aanbiedingstekst: ‘Rian Visser heeft met Blitz! een serie voor beginnende lezers neergezet die enorm tot de verbeelding spreekt. Haar verhalen zijn spannend en toegankelijk, maar zetten ook aan tot nadenken. De vrolijke illustraties van Lars Deltrap wekken het Blitz-universum op weergaloze wijze tot leven.’
Informatie Blitz 8 – De bol met de klok is het achtste deel in de leukste AVI-serie die er is. Rian Visser heeft met ‘Blitz!’ een serie voor beginnende lezers neergezet die enorm tot de verbeelding spreekt. Haar verhalen zijn spannend en toegankelijk, maar zetten ook aan tot nadenken. De vrolijke illustraties van Lars Deltrap wekken het Blitz-universum op weergaloze wijze tot leven.
In Blitz 8 – De bol met de klok (AVI-niveau E4) worden Blitz en Priet verrast door een vreemde bezoeker: op bol Nul landt een groot ruimtevaartuig dat een mysterieus ei achterlaat. En het ei begint te tikken… Dat is het begin van een spannend nieuw ruimte-avontuur waarin de tijd een bijzondere rol speelt.
De AVI-boeken over het ruimtewezen Blitz van Rian Visser en Lars Deltrap zijn mateloos populair bij beginnende lezers en is goed toegankelijk voor lezers met dyslexie. Ook in Blitz 8 – De bol met de klok is een lettertype gebruikt dat voor iedereen makkelijk leesbaar is. Zo kan iedereen zelf lezen over de wereld vol raketten, ruimtewezens en ufo’s.
Kleurplaten
Bij het boek zijn door Lars Deltrap twee kleurplaten gemaakt.
Je kunt ze hier downloaden.
De online boekpresentatie van 16 november 2022 was een feestje! Uitgeverij Gottmer feliciteerde Rian Visser en Lars Deltrap met het mooie nieuwe boek. Lars Deltrap leerde iedereen hoe je Blitz kon tekenen. Rian Visser las een hoofdstuk voor.
Er werden vijf winnaars van geloot. Zij krijgen een gesigneerd boek Blitz8: De bol met de klok thuisgestuurd. De winnaars gingen door het dak!
Tot slot mochten een paar jonge fans vragen stellen. Een van de vragen was: Komt er ook een boek 9? Zij weten het antwoord!
Bij uitgeverij Leopold is een superleuk leesboekje verschenen: Het geheim van de groene straat. Het boek is geschikt om voor te lezen in groep 1/2 en zelf te lezen voor kinderen in groep 3/4.
Het verhaal gaat over de natuur in de stad. Natuur dichtbij huis dus.
Sam en Lin hebben geen plek om te spelen. Er rijdt te veel verkeer door de straat. En dan lijkt de natuur ook nog in de war. Waarom bloeien er tulpen in de herfst?
De sfeervolle aansprekende illustraties zijn van Hélène Jorna.
ISBN 9789025883928.
Prijs € 9,99.
Er is ook een e-boek verschenen en bij Storytel kun je het luisterboek beluisteren.
Digibordles en toneelstuk
Bij Het geheim van de groene straat is een digibordles gemaakt met knutseltips, creatieve schrijfopdrachten, kleurplaten en ideeën om je eigen straat of schoolplein groener te maken. De leukste knutsel is die van een boomhut met verdiepingen!
Het toneelstuk is heel geschikt om de Kinderboekenweek mee te openen.
Kinderen kunnen een stripverhaal tekenen bij het fantasieverhaal De boom in. Dit is het nieuwe fantasieverhaal dat ik speciaal voor deze Kinderboekenweek maakte.
Het toneelstuk, de handleiding met werkbladen en het fantasieverhaal kun je downloaden via de pagina Downloaden extra materiaal.
Gedicht Meer groen
Bij het leesboekje Het geheim van de groene straat schreef ik het gedicht Meer groen. Je kunt het gedicht vinden in de digibordles. In deze video lees ik het voor. Je kunt de poster ook downloaden (pdf) via de site van de uitgever.
Inspiratiesessie voor leerkrachten
In september was ik in Dieren om voor leerkrachten een inspiratiesessie te geven voor de Kinderboekenweek. Dat vind ik altijd heerlijk om te doen. Ik kreeg deze leuke foto’s!
Vertalingen
Het geheim van de groene straat is ook in het Vietnamees verschenen!
De jury schreef: ‘Het geheim van de groene straat is een prachtig boekje met een even zo mooie boodschap. Met het bijbehorende lespakket trekt schrijver Rian Visser door het land om kinderen te leren over het belang van groen in hun directe omgeving. Het geheim van de groene straat wint de Gouden Zwaluw 2023 als een in alles enthousiasmerend boek waarmee kinderen spelenderwijs worden aangespoord zich in te zetten voor groen in hun eigen omgeving.’
De steen en de tijd was een kerntitel in de Kinderboekenweek 2020.
Bij het boek is een gratis digibordles (pdf) gemaakt, met veel leuke lessuggesties.
Op deze pagina verzamel ik tips van leerkrachten en anderen.
Dus stuur gerust in of tag mij op Facebook, Twitter of Instagram!
De vierde druk is verschenen. Koop bij een échte boekwinkel of online via Libris (zij hebben ook stenen boekwinkels. Koop niet bij Bol, want zij hebben geen echte boekwinkels!)
De platen kun je per mail opvragen. Je kunt natuurlijk wel zelf een kleurkopie uit het boek maken.
Verteltafel
Veel scholen hebben verteltafels gemaakt. Hier zie je er een paar van o.a. Erna Willemsen van IKC de Piramide in Zoetermeer, meester Thomas en BS Kompazie.
Alle tijdperken op een rij
Leerlingen van Remda Spoelstra van BS Baloe maakten deze bladzijden na.
Elke week een nieuwe verteltafel
Juf Fie paste de verteltafel elke week aan: van ijstijd tot moderne tijd. Zo nam ze de kleuters mee door de tijd.
Grotten van purschuim
Vertelkoffer
Leerkracht Iris stopte een koffer vol met spulletjes die bij het boek horen. Kinderen kunnen op de dienblaadjes of gewoon lekker op tafel de bladzijden van het boek namaken en naspelen. De meeste materialen komen bij de Action vandaan. Ze hebben nu veel natuurlijke decoratie materialen: plakjes hout, bosjes takken, etc. En dus het decoratiezand ook daar. De kegelpoppetjes kocht ze (blanco) bij de Wibra. En de ‘sneeuwballen’ bij de SoLow. De sneeuwpop bestaat uit twee balletjes aan elkaar genaaid en neusje van vilt.
Dienblad met spullen om zelf de landschappen na te bouwen
Gemaakt door Annie de Jonge van OBS ’t Swarte Meer.
Wat zag jouw steen?
De leerlingen van Cora Hansen namen een steen mee naar school. Ze maakten een mandje voor de steen en verzonnen waar de steen vandaan kwam en wat hij kon hebben gezien. Er zat zelf een meteoriet bij!
Kegelpoppetjes
Vertelsteentjes
Mirjam van Woerkom beschilderde steentjes met figuren en voorwerpen uit het boek.
Emotiestenen
In ‘De steen en de tijd’ is de steen soms gelukkig, soms ongelukkig, soms verlegen, soms bang. Gebaseerd op het boek Het kleurenmonster van Anna Llenas heb ik drie stenen beschilderd! Kunnen de kleuters raden hoe de steen zich voelt? Tip: Gebruik verfstiften. Handiger dan potjes verf en kwast. Vernis daarna de stenen.
Tijdlijn
Verzamel foto’s bij de verschillende tijden.
Stenen wegen en sorteren, figuren leggen met stenen
Nog een paar mooie ideeën van Juf Fie. Kinderen maken zelf een kasteeltuin bij de steen. Ze spelen in de zandtafel met de steen en speelgoedwagens. Woordwolk bij de IJstijd.
Landkaart met ijstijd en zwerfstenen
Bonnie Boer-Scheffers werkte vorig jaar met het thema IJstijd en spoot scheerschuim op een geplastificeerde landkaart en gebruikte kleine steentjes om te laten zien hoe de zwerfkeien naar Nederland kwamen. In haar dorp liggen echte zwerfkeien. Die bezocht ze ook met haar kleuters. Konden ze de steen zelf verplaatsen?
Toneelstuk
Veel scholen hebben het toneelstuk van De steen en de tijd gedaan. Deze mooie foto’s kreeg ik van BS De Kwintijn.
Speelhoek
Veel scholen hebben een speelhoek ingericht. Hier zie je een paar foto’s.
Creatieve lessen van Kunstgebouw
Kunstgebouw heeft voor alle bouwen creatieve lessen gemaakt bij het thema En toen?
De les voor groep 1/2 gaat over De steen en de tijd. Je kunt de les vanaf deze pagina gratis downloaden. Op het plaatje zie je een steen met de poot van een mammoet (oertijd), paard (riddertijd) en robot (toekomst).
Toen mijn zoontje 4 jaar was, zag hij overal lettervormen. In de zijkant van een schommel (A), hoefijzer (U), opengeslagen boek (V), etc. Ik schreef voor hem Het lettercircus.
Het verscheen in 2004 bij Clavis. Na de eerste druk haalde ik het daar weg. Bij Uitgeverij Delubas kreeg het boek een mooie tweede kans. Het werd uitgebreid met ook de dubbele klanken en tweetekenklanken en er werd een online methode bij gemaakt. Daarin worden de verhalen voorgelezen en er zijn oefeningen en spelletjes.
De tekeningen zijn van Mark Janssen.
In 2022 is DE ONLINE VERSIE gratis.
Klik op de Home-pagina op een letter en spelen maar!
De recensie van Biblion: Fien woont met haar vader, de circusartiest Joep, in een woonwagen in de duinen. De avontuurlijke Joep en de nieuwsgierige Fien gaan samen op zoek naar de letters en lettercombinaties van het alfabet. Fien en Joep laten zien dat het alfabet leren absoluut niet saai hoeft te zijn en zelfs een heel leuk spel kan zijn. In alledaagse zaken kun je letters zien zoals een u in de vorm van een hoefijzer of een y in de vorm van een katapult. Rian Visser bracht het ‘Het lettercircus’ in 2006 al met succes uit en nu is er deze vernieuwde en uitgebreidere versie. Dit heeft geresulteerd in dertig leuke voorleesverhalen met tips voor ouders en leerkrachten om het boek nog beter te gebruiken. Alle verhalen worden begeleid door een vrolijke zoekplaat waarop beginnende lezers de betreffende letter of lettercombinatie kunnen gaan zoeken. Ook staan er voorwerpen in afgebeeld waarvan de naam met de betreffende letter begint. Soms zijn deze gemakkelijk terug te vinden, soms vergt het wat van de verbeeldingskracht van de lezer. Er is ter completering ook een fijne online versie beschikbaar. Een geslaagd lees-, zoek- en doeboek dat beginnende lezers op speelse wijze op weg helpt naar geletterdheid. Vanaf ca. 4 jaar.
Er is een nieuwe website over kinderboeken! Kinderboekenmakers geven tips over kinderboeken.
Schrijvers en illustratoren komen vaak op scholen om over boeken te praten. Zij weten als geen ander wat kinderen graag lezen. De schrijvers die meewerken aan deze site zijn ook ‘Schoolschrijver’. Zij lezen veel kinderboeken en geven lessen en workshop over boeken, schrijven en leesbevordering.
Tijdens schoolbezoeken vragen kinderen vaak: ‘Wat vindt u leuke boeken? Wat leest u zelf?’ Het is daarom heel logisch om kinderboekmakers naar hun boekentips te vragen. Hieruit is de website Lekkerlezen.nu ontstaan. Kinderboekmakers delen hun enthousiasme voor de beste en leukste kinderboeken. Je krijgt dus boekentips van kinderboekenmakers!
De site is bedoeld voor kinderen, ouders, leerkrachten en andere geïnteresseerden.
Je zult er geen kritiek vinden, want we bespreken alleen boeken waar we enthousiast over zijn.
Op ‘Lekker lezen nu’ vind je de beste boekentips van de leukste kinderboekenmakers!
LET OP: De website eindigt niet op .nl maar op .nu.
Wat?
De recensies zijn kort en krachtig. Je leest of hoort over elk boek:
wat het is: waar het over gaat;
voor wie het geschikt is;
waarom de tipgever er zo enthousiast over is.
Je kunt op de website geen boeken bestellen. Daarvoor ga je naar je lokale boekwinkel.
Bij het zoeken kun je kiezen voor:
Leeftijd: kies voor welke leeftijd je een kinderboek zoekt.
Soort boek: kies het genre.
Tips van kinderboekmakers: selecteer jouw favoriete kinderboekenmaker en kijk wat hij of zij adviseert.
Of kies een trefwoord!
Waarom?
Wat maakt deze website anders dan de recensie-website die er al zijn?
1. Doordat de recensies kort en helder zijn, is de website ook geschikt voor kinderen. Zij kunnen zoeken op leeftijd en kijken of ze leuke boeken zien.
2. Op deze website wordt geen kritiek gegeven. Wij bespreken alleen boeken waar we enthousiast over zijn. Stomme of minder leuke boeken bespreken we niet. Vaak is leuk of stom ook een kwestie van smaak. Ons idee is dat je het best positief over boeken kunt spreken. Wij spreken geen waarde-oordeel uit of een boek ‘literair’ is.
3. Wij bespreken ook boeken die al langer geleden verschenen zijn. Soms duurt het een paar jaar voordat mensen ontdekken hoe goed een boek is. Recensenten bespreken doorgaans alleen wat net verschenen is. Het kan gebeuren dat een boek niet meer in de winkel ligt. In dat geval kun je het vast nog wel in de bibliotheek vinden.
Wie?
Ik heb de website bedacht en gemaakt. Diverse kinderboekenmakers maken tips, waaronder: Claudia Jong, Aby Hartog, Li Lefébure, Marlies Verhelst en Kate Schlingemann. Op de pagina Wie? kun je op hun foto klikken en hun website bezoeken.
De illustraties op de website zijn van schrijver en illustrator Iris Boter, www.irisboter.nl, bekend van de boeken van Juf Braaksel, Herre, De Dieren Ridders en heel veel andere boeken.
In 2017 schreef ik een artikel Weg met AVI, waarin ik verschillende leerkrachten, ouders en bibliothecarissen aan het woord liet.
Deze cartoon sluit er mooi bij aan. Ook hierbij ontstond weer veel discussie. Lees verder onder de cartoon.
Bibliothecaris: Maar het moet wel aansluiten bij hun belevingswereld toch? En een kind van 10 wat goed leest en dan een boek over drugs en seks leest … want daar gaan de boeken voor een ouder kind ook wel over … Hoe sta je daar dan tegen over??
Rian: Ik denk niet dat kinderen uit zichzelf die boeken zullen kiezen. En als ouders zul je je kind begeleiden.
Docent Nederlands: Kinderen die nog niet toe zijn aan bepaalde thema’s, pakken die vanzelf niet op. Voorbeeld: ik ben als meisje van 9 drie keer naar de film Grease geweest. Pas toen ik hem als volwassene nog eens zag, viel me op dat er een abortus in voorkomt. Ik heb dat als meisje gewoon helemaal gemist, omdat het buiten mijn belevingswereld viel. Als kinderen boeken lezen waarin sex voorkomt en ze zijn daar nog niet mee bezig, dan zullen ze er of overheen lezen of ze vinden het een stom/vies boek en leggen het weg. Laat kinderen aan elk boek beginnen dat ze willen, zou ik zeggen. Ik ben allang blij dat ze lezen! (Ik ben docent Nederlands)
Schrijfster: bij mij op school hanteerden ze ook een “dit mag je wel/niet lezen”, maar dan op het vermeende leesniveau. Omdat ik niet snel genoeg hardop kon lezen (in mezelf lezen kon ik altijd wel heel snel, maar hardop struikelde ik over het sneller lezen dan uit kunnen spreken, waardoor het veel langzamer ging), mocht ik in de bovenbouw niet de “moeilijke” boeken lezen. Terwijl ik thuis oa boeken van Elizabeth George las…
Ouder: Mee eens. Mijn dochter las Matilda in groep 3 en las daarna alles. De juf zei tot die tijd dat ze in de klas alleen AVI boekjes mocht lezen, het arme kind! Ze zei, ik ben óók een beetje Matilda, mama. Een boek als Polleke van Guus Kuijer vond ze als 8-jarige niet leuk om te lezen. Maar wel Harry Potter, alle delen. Maar goed. Ze vreet boeken.
Voor de Kinderboekenweek 2022 maakt ik een digibordles over Natuur in de stad. Bij het thema Gig-ga-groen zouden natuurlijk veel boeken verschijnen over bos, duinen, wilde dieren en de jungle, dacht ik. Veel kinderen komen echter amper hun wijk uit. Ik wilde daarom de nadruk leggen op natuur vlak bij huis.
Op zaterdag 24 juni 2023 reikte de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap (VNC) de Gouden Zwaluw 2023 uit: een prijs voor personen of organisaties die iets bijzonders hebben betekend voor natuur in het stedelijk gebied. Wij ontvingen deze prijs voor Het geheim van de groene straat en de bijbehorende digibordles. Op de foto zie je mij samen met illustratrice Hélène Jorna (foto © Vereniging Nederlands Cultuurlandschap).
De jury schreef: ‘Het geheim van de groene straat is een prachtig boekje met een even zo mooie boodschap. Met het bijbehorende lespakket trekt schrijver Rian Visser door het land om kinderen te leren over het belang van groen in hun directe omgeving. Het geheim van de groene straat wint de Gouden Zwaluw 2023 als een in alles enthousiasmerend boek waarmee kinderen spelenderwijs worden aangespoord zich in te zetten voor groen in hun eigen omgeving.’
De steen en de tijd was een kerntitel in de Kinderboekenweek 2020.
De recensies zijn kort en krachtig. Je leest of hoort over elk boek:
Wie?
