De cirkel van Dave Eggers is een fascinerend en angstaanjagend boek over hoe de wereld eruit zal zien, wanneer er geen regelgeving komt voor het gebruik van nieuwe technische snufjes en wanneer bedrijven als Google en Facebook te machtig worden.
Stel dat iedereen over minuscuul kleine camera’s kan beschikken, die 24 uur per dag in het openbaar beelden uitzenden. De camera’s zullen overal worden opgehangen of rondvliegen. Niets is meer privé. Stel dat deelname aan Social Media nodig is om bijvoorbeeld te kunnen stemmen. Stel dat je werkgever je verplicht om tal van feeds bij te houden, zodat je geen seconde rust hebt om naar je eigen gedachten te luisteren? Stel dat al je medische gegevens openbaar zijn, voor je werkgever, je familie, je vrienden en onbekenden? Stel dat een bedrijf machtiger wordt dat de democratie? Kunnen we het nog tegenhouden?
Op ongeveer 3/4e van het boek (ik las het als e-boek, dus kan geen paginacijfer noemen) wordt geschreven over de toekomst van het onderwijs. Hoe fantastisch zou het zijn als we alles kunnen vastleggen en vergelijken? Hieronder een paar citaten.
Allereerst komt er een volgsysteem voor voorschoolse educatie. De overheid registreert de woordenschat.
‘Zoals je volgers misschien weten, hebben we van het ministerie van Onderwijs een flinke subsidie gekregen,’ zei Terry.
[…]
Het belangrijkste is dat ze ons hebben gevraagd om een effectiever automatisch data-assessmentsysteem te ontwerpen en te implementeren voor alle leerlingen en studenten van het hele land. 0, wacht, dit is cool.’ Ze bleven staan bij een vrouw met een jongetje van een jaar of drie. Hij speelde met een glimmend zilveren horloge om zijn pols
[…]
‘Hoe gaat het, Michael?’ vroeg Mae.
[…]
Op de kleine display op het beeldscherm dat Michael om zijn pols had, stonden de vier woorden die Mae had gezegd. Eronder stond een teller met het cijfer 29.266.
‘Uit onderzoek is gebleken dat kinderen minstens dertigduizend woorden per dag moeten horen,’ lichtte Marie toe. ‘Dit horloge herkent, categoriseert en – het allerbelangrijkste – telt ze. Het is vooral bedoeld voor kinderen die nog niet leerplichtig zijn. Als ze eenmaal op school zitten, gaan we ervan uit dat zulke dingen in de klas worden bijgehouden.’
Vervolgens wordt een systeem gepresenteerd dat alle schoolprestaties van leerlingen bijhoudt.
We hebben de afgelopen paar maanden in Iowa een nieuw systeem getest, en nu je er toch bent, is het misschien interessant om dat te laten zien. Misschien kan een van jouw volgers, iemand op een middelbare school in Iowa, even zijn of haar naam naar jou doorsturen?’
‘Jullie horen het,’ zei Mae. ‘Is er momenteel iemand uit Iowa die op school zit?’
Ze keek op haar pols en zag elf tings binnenkomen.
[…]
Mae las een van de tings. ‘Ik heb hier een zekere Jennifer Batsuuri van de Achievement Academy in Cedar Rapids.’
‘Oke,’ zei Jackie. Ze draaide zich weer om naar het scherm. ‘Laten we eens kijken naar Jennifer Batsuuri van de Achievement Academy.’
Op het scherm verscheen de naam met daarbij een schoolfoto. Jennifer was een Amerikaans-Indiaans meisje van een jaar of zestien met een beugel en een groen met bruin school uniform. Naast haar foto verschenen twee tellers met cijfers die steeds opliepen tot ze op respectievelijk 1396 en 179.827 bleven staan.
‘Tjonge, gefeliciteerd, Jennifer!’ zei Jackie. Ze keek naar Mae.
‘Het lijkt erop dat we hier een echte achiever van de Achievement Academy te pakken hebben. Haar rank is 1396 van de 179.827 middelbare schoolleerlingen in Iowa.’
[…]
‘Jennifers score is gebaseerd op haar testresultaten, haar klasseranking, de relatieve prestaties van haar school en nog een aantal andere factoren.’
[…]
‘En dat kun je ook vergelijken met de resultaten van alle leerlingen van het hele land, of misschien zelfs van de hele wereld ?’ vroeg ze.
‘Dat is inderdaad het idee,’ zei Jackie. ‘Zoals wij in de Cirkel weten wat onze Participation Rank is, zo kunnen we binnenkort op elk gewenst moment nagaan hoe onze zoon of dochter het doet ten opzichte van de rest van de leerlingen, niet alleen op nationaal, maar zelfs op internationaal niveau.’
[…]
‘Hoe vaak worden zulke cijfers geupdatet?’
‘Elke dag. Zodra alle scholen en districten hun medewerking verlenen, kunnen we een dagelijkse ranking bijhouden waarin elk proefwerk en bij wijze van spreken elke overhoring wordt meegerekend. En die cijfers kunnen vervolgens worden uitgesplitst naar openbaar, privé, en regionaal, en de ranking kan op allerlei manieren worden gewogen en geanalyseerd om trends te zien in bijvoorbeeld sociaaleconomische, raciale en etnische factoren. Om maar eens iets te noemen.’
Gaan we hier naartoe? Nog meer volgsystemen en toetsen? Van de week hoorde ik een leerkracht zeggen: ‘We hebben zoveel toetsen! Als de kinderen ’s ochtends binnen komen gaan ze automatisch in toetsopstelling zitten.’
Kinderen worden er, denk ik, niet gelukkiger en slimmer van als hun prestaties voortdurend gemeten en vergeleken worden. Alleen al omdat het zoveel tijd kost. Ik zat vroeger op een school die De kring heette, maar die was niet naar het boek van Dave Eggers genoemd. Wij mochten heel veel kringgesprekken houden, knutselen, creatief schrijven, tekenen en elke vrijdagmiddag optreden in de aula.
