De Schoolschrijver

Vanmiddag zal de VvL-Penning worden toegekend aan Annemiek Neefjes voor haar grote inzet voor het bevorderen van de leescultuur op scholen, vooral ook in wijken waar lezen minder vanzelfsprekend is. Neefjes is de bedenker van De Schoolschrijver (www.deschoolschrijver.nl), een concept waarvoor zij in een paar jaar tijd fondsen, gemeenteraadsleden en sponsors heeft weten te interesseren. 

Ik mocht het afgelopen half jaar schoolschrijver zijn op de Valentijnschool in Amsterdam Oost. Ik heb o.a. negen weken lang één uur per week een groep 3, 4 en 7 les gegeven. In dat uur besteedde ik aandacht aan boeken, schrijvers, zelf schrijven en vragen als: Hoe kies je een boek? en Waarom is lezen belangrijk? Het was enorm leerzaam. Normaal kom ik tijdens een schoolbezoek één uur in een klas en daarna nooit meer. Nu kon ik ervaren wat er blijft hangen van mijn lessen. En dat was soms best confronterend. Een uitgebreid blog kun je hier lezen.

Bibliotheekspeurtocht

In de zesde les heb ik een bibliotheekspeurtocht gedaan. In deze les hebben we besproken hoe je een boek moet zoeken wat je leuk vindt en wat bij je past, qua inhoud en niveau. Een leuk boek vinden valt niet altijd mee. En het is wel belangrijk, want hoe kun je plezier in lezen hebben als je boek stom is? Soms helpt het om aan je vrienden te vragen wat zij leuke boeken vinden. En als je een boek niet snapt helpt praten over het boek ook. Als huiswerk moest iedereen zelf met zijn ouders naar de bibliotheek gaan en een boek uitzoeken. Ik had een fotospeurtocht gemaakt die in de bibliotheek gedaan kon worden en een invulformulier waarop je kon aangeven wat voor boek je zocht en waarmee je hulp kon vragen aan de bibliothecaris. Na de meivakantie gingen maar een paar vingers omhoog toen ik vroeg wei er naar de bibliotheek geweest was. De lessen daarna werd het mijn standaardvraag: “Wie maakt mij blij?” Steeds meer kinderen gingen naar de bibliotheek en begonnen ook thuis te lezen. Zo maakten ze mij blij en ontdekten hoe leuk thuis lezen kan zijn. Ook werden er thuis digitale prentenboeken bekeken: via de iPad en tablet, zoals de gratis app Timo en het toverstokje. En op de computer via de website WePboek.

Zelf een boek maken

Een rode draad in mijn lessen was het schrijven van een eigen verhaal en het maken van een eigen boek. De kinderen leerden hoe een echt boek gemaakt wordt en nieuwe woorden zoals kaft, schutblad, flaptekst, colofon, gebonden boek, paperback, katern en illustratie. En ze leerden door te praten over boeken en door zelf een verhaal te schrijven nadenken over een hoofdpersoon, probleem, plot, dialoog, eind. Aan het eindde van les acht had iedereen zijn eigen gebonden boek en in les negen konden ze voorlezen uit hun eigen werk.

Ouders betrekken

Omdat ik graag de ouders wilde betrekken bij het lezen en schrijven van de kinderen, gaf ik iedereen de eerste les de opdracht om thuis te vragen waar je vader of moeder woonde toen hij of zij een kind was en of ze daar een verhaal over wilden vertellen. Daar kwamen mooie verhalen uit en voor sommige kinderen was het de eerste keer dat ze zich in hun achtergrond gingen verdiepen.  Naast de lessen heb ik ook een voorlichting gegeven voor de ouders en een workshop voor de leerkrachten.

De groepslessen zijn nu afgelopen, maar ik mag nog drie keer met een kleinere groep van twaalf kinderen (vier uit elke groep) verder schrijven. In de eerste les kregen ze een sleutel en de vraag waar deze van kon zijn. Hierover hebben de kinderen en beeldgedicht gemaakt. En daarvan heb ik weer een nieuw gedicht gemaakt, wat ik ze a.s. dinsdag ga laten zien. In de volgende les gaan we gedichten schrijven over de plaats waarin hun ouders zijn opgegroeid. Ik heb foto’s verzameld van plaatsen uit Turkije, Marokko, Argentinië en Curaçao. Het is spannend wat daaruit komt.

Trots

Soms had ik meer plannen dan in de praktijk uitvoerbaar bleek. Ik heb ook veel geleerd over organiseren, orde houden, duidelijke opdrachten geven, duidelijke afspraken maken over wel of niet mogen praten tijdens het werken en hoelang een opdracht duurt. De enthousiaste ondersteuning van de leerkrachten was onontbeerlijk! Met z’n allen zijn we er trots op dat alle kinderen hun eigen boek gemaakt hebben. Ik hoop dat ze het goed zullen bewaren. Zodat ze later, als ze zelf kinderen hebben, hun boek kunnen laten zien en iets van de fantasie die ze nu hebben kunnen terugvinden. Want schrijven is bewaren. Veel kinderen hebben thuis hun ouders al uit hun boek voorgelezen. Ik hoop dat ze later zelf ouders worden die hun kinderen voorlezen. En dat ze nog eens aan deze lessen terugdenken.